Đảng bộ Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) với mục tiêu phát triển bền vững - Câu chuyện trách nhiệm và tương lai (3 bài)

Phát triển kinh tế xanh, hay còn gọi là kinh tế bền vững, là một mô hình kinh tế mà trong đó việc bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên và phát triển xã hội là trọng tâm. Đây không chỉ là một sự lựa chọn, mà đang dần trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mỗi quốc gia trong bối cảnh các vấn đề biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng. Đối với ngành ngân hàng, việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh mang ý nghĩa quan trọng, vừa là trách nhiệm cũng là cơ hội để ngành ngân hàng tái định hình chiến lược kinh doanh, gia tăng giá trị và đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Bài 1: Quan điểm xuyên suốt của Đảng đối với mục tiêu phát triển bền vững

Cùng với xu thế phát triển kinh tế nhanh, nhân loại ngày càng phải đối diện với những vấn đề xã hội, môi trường vô cùng bức xúc nảy sinh, nhất là từ cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI. Bên cạnh đó, mặc dù phát triển kinh tế nhanh đem lại nhiều lợi ích, nhưng nó cũng để lại nhiều hệ lụy, đặc biệt là về mặt xã hội, môi trường và quản lý tài nguyên. Phát triển bền vững là thực sự cần thiết vì nó tạo ra sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội, và bảo vệ môi trường; giúp đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện tại và đảm bảo rằng các thế hệ tương lai có thể thụ hưởng môi trường sống, tài nguyên và sự thịnh vượng lâu dài. Phát triển bền vững không chỉ là trách nhiệm của Đảng, nhà nước mà còn cần sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng. Các doanh nghiệp cần áp dụng các thực hành bền vững trong hoạt động kinh doanh, trong khi người dân cần nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và tham gia vào các hoạt động cộng đồng. Tất cả các bên đều phải hành động cùng nhau để đảm bảo một tương lai bền vững cho các thế hệ mai sau. 

Ngay từ những năm đầu đổi mới, Đảng ta đã xác định phát triển bền vững là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Từ năm 1998, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 36/1998/CT-TW, ngày 25/06/1998 về tăng cường công tác bảo vệ môi trường thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đây một trong những cơ sở pháp lý quan trọng để thúc đẩy phát triển bền vững và bảo vệ môi trường tại Việt Nam trong giai đoạn công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Trước đó, tại Đại hội lần thứ VIII, Đảng ta cũng chỉ ra: "Tăng trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường sinh thái".

Chủ trương phát triển bền vững của Đảng Cộng sản Việt Nam được thể hiện ngày càng rõ ràng và chi tiết qua các kỳ Đại hội Đảng, nhất là từ đầu thế kỷ XXI, khi các thách thức về môi trường, kinh tế và xã hội trở nên cấp thiết.

Tại Đại hội lần thứ IX, đây là cột mốc quan trọng, lần đầu tiên Đảng chính thức đưa ra khái niệm phát triển bền vững. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2001-2010 đã xác định nhiệm vụ phát triển bền vững phải gắn liền với ba yếu tố: phát triển kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, Bộ Chính trị cũng tiếp tục ban hành Nghị quyết số 41-NQ/TW, ngày 15/11/2004 về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước. Cũng trong năm 2004, Thủ tướng Chính Phủ đã ban hành Quyết định số 153/2004/QĐ-TTg về việc ban hành Định hướng chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam (Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam), trong đó xác định phát triển bền vững là con đường tất yếu của Việt Nam, đề ra mục tiêu, quan điểm, nguyên tắc chính, các hoạt động ưu tiên, trong đó có lĩnh vực kinh tế với các nhiệm vụ Duy trì tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững; Thay đổi mô hình sản xuất và tiêu dùng theo hướng thân thiện với môi trường; Thực hiện quá trình "công nghiệp hóa sạch"; Phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững; Phát triển bền vững các vùng và địa phương.

Đại hội Đảng lần thứ X tiếp tục khẳng định mục tiêu phát triển bền vững và nâng tầm quan trọng của việc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và giải quyết các vấn đề xã hội. Trong đó, nhấn mạnh đến việc phát triển các ngành công nghiệp theo hướng bền vững, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và sử dụng năng lượng hiệu quả. Các chính sách về sản xuất sạch hơn và công nghiệp xanh bắt đầu được triển khai. Yêu cầu quản lý chặt chẽ và sử dụng bền vững tài nguyên nước, đất đai và rừng. Chính sách về trồng rừng, bảo tồn rừng nguyên sinh và kiểm soát khai thác tài nguyên không bền vững đã được đưa ra. Bên cạnh đó, nhận thức được sự gia tăng của biến đổi khí hậu và các tác động của nó đến nền kinh tế và đời sống xã hội, nhiệm vụ đặt ra là xây dựng các kế hoạch ứng phó lâu dài.

Đại hội Đảng lần thứ XI đã đưa chủ đề phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu lên một tầm cao mới khi đây là một trong những chủ đề chính của nghị quyết Đại hội. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, đặc biệt là tình trạng nước biển dâng, thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Vì vậy, các chiến lược ứng phó, giảm thiểu và thích nghi với biến đổi khí hậu đã được đưa vào nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội. Chú trọng đến việc phát triển các nguồn năng lượng sạch như năng lượng mặt trời, gió và thủy điện nhỏ. Đây là bước quan trọng trong việc giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và góp phần vào giảm thiểu khí thải nhà kính. Đại hội XI đặc biệt nhấn mạnh việc phát triển con người là trung tâm của sự phát triển bền vững. Giáo dục, y tế và an sinh xã hội là những lĩnh vực được Đảng đặt trọng tâm, đảm bảo phát triển kinh tế mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho toàn dân.

Tại Đại hội Đảng lần thứ XII, phát triển bền vững được xác định là một trong ba đột phá chiến lược cùng với hoàn thiện thể chế và phát triển cơ sở hạ tầng. Đảng nhấn mạnh phát triển bền vững phải đi đôi với việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho phát triển bền vững. Xác định mục tiêu phát triển công nghiệp hiện đại nhưng phải thân thiện với môi trường, ưu tiên phát triển các ngành kinh tế xanh, công nghệ sạch và tiết kiệm tài nguyên. Việc phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng đô thị và giao thông, được nhấn mạnh cần phải bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đảm bảo tính hiệu quả lâu dài.

Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, phấn đấu đến năm 2030 nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Chủ động thích ứng có hiệu quả với biến đổi khí hậu, quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững tài nguyên; lấy bảo vệ môi trường sống và sức khỏe nhân dân làm mục tiêu hàng đầu; kiên quyết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm chất lượng môi trường sống, bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái; xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường”. Trong năm 2022, lần đầu tiên Bộ Chính trị đã ban hành 6 Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 6 Vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, gồm: Trung du, miền núi Bắc Bộ; Đồng bằng sông Cửu Long; vùng Tây Nguyên; vùng Đông Nam Bộ; vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ và vùng đồng bằng sông Hồng. Điểm chung của 6 Nghị quyết về phát triển các vùng lần này đã nêu yêu cầu phải phù hợp với các chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, bảo đảm thống nhất với quy hoạch quốc gia, phù hợp với Chiến lược phát triển bền vững, Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia, thích ứng với biến đổi khí hậu, thúc đẩy việc tái sử dụng tài nguyên, giảm thiểu rác thải và hạn chế sự lãng phí tài nguyên. Kinh tế xanh, đặc biệt là năng lượng tái tạo, trở thành một trụ cột trong chiến lược phát triển dài hạn. Đặt mục tiêu cao trong việc thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt là trong các lĩnh vực như nông nghiệp, thủy sản, và bảo tồn đa dạng sinh học. Tiếp tục nhấn mạnh vào việc đảm bảo công bằng xã hội và tăng cường an sinh xã hội, giúp các nhóm dân cư yếu thế có cơ hội phát triển, đặc biệt ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Một số văn bản quan trọng khác phải kể đến: (1) Nghị quyết số 24-NQ/TW (2013) của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đề cập đến việc chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên, yêu cầu các tổ chức tài chính, bao gồm các ngân hàng, ưu tiên cấp tín dụng cho các dự án thân thiện với môi trường. Đây là một trong những nghị quyết quan trọng nhất thể hiện sự cam kết của Đảng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Nghị quyết này định hướng rõ ràng việc tích hợp bảo vệ môi trường vào các chính sách phát triển kinh tế, trong đó tín dụng xanh được coi là một công cụ tài chính quan trọng để thực hiện các mục tiêu này. (2) Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội. Chỉ thị nhấn mạnh việc thúc đẩy tín dụng chính sách nhằm hỗ trợ người nghèo, nhưng cũng bao gồm yếu tố bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đảng đã yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường nguồn vốn cho các hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển năng lượng tái tạo và sử dụng tài nguyên hiệu quả. (3) Quyết định số 1393/QĐ-TTg ngày 25/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2050. Quyết định này đề ra các mục tiêu chiến lược cụ thể liên quan đến việc giảm cường độ phát thải khí nhà kính, phát triển kinh tế xanh, và tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính triển khai tín dụng xanh thông qua các chính sách ưu đãi. (4) Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết đã đề cập trực tiếp đến việc khuyến khích và ưu tiên các dự án năng lượng tái tạo, sử dụng nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho các dự án phát triển bền vững trong lĩnh vực năng lượng,….

Ban Tuyên giáo Trung ương cũng có nhiều văn bản hướng dẫn, tuyên truyền thúc đẩy phát triển bền vững như: Hướng dẫn số 70-HD/BTGTW, ngày 03/10/2022 về tuyên truyền an ninh môi trường phục vụ phát triển bền vững đất nước; Hướng dẫn số 123-HD/BTGTW ngày 23/11/2023 tuyên truyền về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; Hướng dẫn số 106-HD/BTGTW ngày 13/6/2023 về tăng cường tuyên truyền Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về mục tiêu giảm nghèo bền vững được nêu trong các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, … của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng “phấn đấu đến năm 2030, cơ bản không còn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn”; Hướng dẫn số 165-HD/BTGTW ngày 19/8/2024 về tuyên truyền, phổ biến, quán triệt Kết luận số 81-KL/TW, ngày 04/6/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường,…

Năm 2015, Hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc với sự tham dự của 193 nước thành viên đã đề ra 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) nhằm thúc đẩy một tương lai bền vững, thịnh vượng và công bằng cho toàn cầu năm 2030, với sự tập trung vào ba khía cạnh chính: kinh tế, xã hội và môi trường, bao phủ các vấn đề quan trọng như xóa đói nghèo, nâng cao sức khỏe, giáo dục, bình đẳng giới, tiếp cận nước sạch và năng lượng bền vững, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy hòa bình và công lý, cũng như xây dựng các quan hệ đối tác toàn cầu. Tại Việt Nam, ngày 10/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, trong đó đề ra 17 mục tiêu phát triển bền vững với 115 mục tiêu cụ thể. Ngày 14/7/2023, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 841/QĐ-TTg về việc ban hành Lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững Việt Nam đến năm 2030 quy định tại Quyết định số 622/QĐ-TTg ngày 10 tháng 5 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững.

Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, các doanh nghiệp và người dân về tầm quan trọng của phát triển kinh tế xanh, cho đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng ấn tượng theo hướng xanh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2012 - 2023 luôn tăng trưởng ở mức trên 5,5%, đây được xem là kỳ tích tăng trưởng kinh tế ấn tượng so với nhiều nước trên thế giới trong bối cảnh nền kinh tế thế giới chịu nhiều tác động nặng nề từ khủng hoảng kinh tế toàn cầu và dịch bệnh Covid-19. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2024, tăng trưởng kinh tế của nước ta tiếp tục khởi sắc với mức tăng khoảng 6,42%. Đây là nỗ lực rất lớn của Chính phủ và các doanh nghiệp, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong phát triển kinh tế xanh, hướng đến phát triển bền vững. Trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng khoảng 3,38%, theo đó, khu vực này đóng góp khoảng 5,96% vào tốc độ tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 7,51%, đóng góp 44,28%; khu vực dịch vụ tăng 6,64%, đóng góp 49,76%.

Có thể nói, sự nhất quán và kiên định của Đảng trong việc xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời đại mới đã tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và ổn định của nền kinh tế nói chung, hệ thống ngành ngân hàng nói riêng trong hành trình phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và phát triển xã hội, con người.

Bài 2: Tín dụng xanh: Đòn bẩy xanh hóa kinh tế và phát triển bền vững

Một số nội dung cơ bản về tín dụng xanh

Tín dụng xanh là hình thức cấp tín dụng (cho vay, đầu tư) được các ngân hàng và tổ chức tài chính cung cấp cho các dự án, hoạt động, và doanh nghiệp có tác động tích cực đến môi trường, như các dự án năng lượng tái tạo, quản lý chất thải, sử dụng tài nguyên bền vững, và giảm khí thải carbon. Tại nước ta, tín dụng xanh theo Điều 149 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, có hiệu lực từ ngày 01/01/2022 được quy định như sau: “Tín dụng xanh là tín dụng được cấp cho dự án đầu tư sau đây: Sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên; ứng phó với biến đổi khí hậu; quản lý chất thải; xử lý ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường; phục hồi hệ sinh thái tự nhiên; bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; tạo ra lợi ích khác về môi trường”. Mục tiêu chính của tín dụng xanh là thúc đẩy phát triển kinh tế theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường và giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, Đảng ta vẫn luôn khẳng định vai trò lãnh đạo, chỉ đạo sự phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt là trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai các nhiệm vụ liên quan đến việc quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Kết luận số 64-KL/TW ngày 18/10/2023 của Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về kinh tế - xã hội năm 2023 - 2024, Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 09/11/2023 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 với các chỉ tiêu cụ thể, tập trung ở 03 khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường. Trong đó, mục tiêu tổng quát là: (i) Đẩy mạnh cơ cấu lại, nâng cao năng lực nội tại, tính tự lực, tự chủ, khả năng chống chịu và thích ứng của các thành phần kinh tế; thúc đẩy xây dựng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường. (ii) Đẩy nhanh tiến độ xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng đồng bộ; tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy nhanh chuyển đổi số, thúc đẩy các ứng dụng số, nền tảng số trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. (iii) Quan tâm phát triển nguồn nhân lực, văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Quản lý chặt chẽ tài nguyên, sử dụng đất, bảo vệ môi trường, chủ động các biện pháp phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. (iv) Đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính thực chất, hiệu quả hơn nữa; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, rào cản cho người dân, doanh nghiệp. (v) Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; quyết liệt phòng chống tham nhũng, lãng phí. (vi) Củng cố quốc phòng, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội; nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng xanh, bền vững. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN ngày 24/3/2015 về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lí rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; ban hành Quyết định số 1604/QĐ-NHNN ngày 07/8/2018 về việc phê duyệt Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam và gần đây là Thông tư số 17/2022/TT-NHNN ngày 23/12/2022 hướng dẫn thực hiện quản lí rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (có hiệu lực từ ngày 01/6/2023). Chính phủ cũng ban hành Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đặt ra mục tiêu thúc đẩy, phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh; Quyết định số 403/QĐ-TTg ngày 20/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ giao cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì thực hiện hành động số 37 “Hoàn thiện thể chế và tăng cường năng lực hoạt động tài chính - tín dụng của các ngân hàng thương mại phục vụ tăng trưởng xanh giai đoạn 2013 - 2020”.

Để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, các ngân hàng thương mại tại Việt Nam đẩy mạnh cấp tín dụng xanh cho doanh nghiệp, phù hợp với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và những cam kết quốc tế về phát triển kinh tế xanh của Chính phủ. Trong giai đoạn 2017 - 2022, dư nợ cấp tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với các lĩnh vực xanh có mức tăng trưởng dư nợ bình quân đạt hơn 23%/năm. Tính đến hết năm 2023, dư nợ cấp tín dụng xanh của các tổ chức tín dụng đạt gần 528.300 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng khoảng 4,2% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với toàn bộ nền kinh tế. Các ngân hàng thương mại của Việt Nam, trong đó có Ngân hàng VietinBank đạt tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh bình quân trên 45% hằng năm.

Trong giai đoạn 2018 - 2019, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Tổ chức Tài chính quốc tế ban hành Sổ tay hướng dẫn đánh giá rủi ro môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng cho 15 ngành kinh tế. Đây được xem là cẩm nang giúp các tổ chức tín dụng nhận diện và chủ động quản lí các rủi ro môi trường - xã hội có thể gây tác động xấu, ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án được cấp tín dụng cũng như khả năng trả nợ của khách hàng, từ đó giúp các tổ chức tín dụng giảm thiểu rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng. Đến cuối năm 2021, gần 1/3 số ngân hàng thương mại đã xây dựng được quy định nội bộ riêng về quản lý rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Các ngân hàng còn lại mặc dù chưa có quy định nội bộ riêng về vấn đề này nhưng đã lồng ghép nội dung này tại các văn bản/quy trình nội bộ chung về hoạt động cấp tín dụng. Ngân hàng VietinBank đã ban hành văn bản Chính sách môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng từ năm 2011, quy định việc đánh giá tác động của phương án, dự án đến môi trường – xã hội và đưa ra các giải pháp khắc phục các vấn đề về môi trường – xã hội nhằm hướng đến mục tiêu phát triển bền vững của VietinBank nói riêng và toàn xã hội nói chung.

Nhờ định hướng đúng đắn của Đảng, chỉ đạo từ phía Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và sự nỗ lực từ các tổ chức tín dụng, tín dụng xanh đang có những chuyển biến tích cực, ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm và hạn mức đầu tư. Tuy tỷ trọng dư nợ tín dụng xanh trong tổng dư nợ cho nền kinh tế còn khá khiêm tốn, nhưng xu hướng ngày càng tăng nhanh, phát huy hiệu quả rõ rệt. Với chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh trong giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn đến 2050 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các chính sách tín dụng xanh của ngân hàng là giải pháp quan trọng hướng nền kinh tế tới mục tiêu góp phần ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và đảm bảo phát triển kinh tế bền vững. Với vai trò là ngân hàng thương mại Nhà nước hàng đầu, Đảng ủy và Ban Lãnh đạo VietinBank luôn xác định trách nhiệm là đơn vị tiên phong thực thi các chủ trương, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước trong việc tiếp tục thúc đẩy phát triển tín dụng xanh, phát triển vền vững; lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đảng trực thuộc thực hiện hiệu quả, thực chất các nhiệm vụ, giải pháp cơ cấu lại gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng ứng dụng khoa học công nghệ, năng lực đổi mới sáng tạo, thực hiện chiến lược chuyển đổi xanh quốc gia, kinh doanh gắn liền với bảo vệ môi trường, bên cạnh việc nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của Ngân hàng.

Phát triển Tín dụng xanh - giải pháp tài chính hiệu quả cho sự phát triển bền vững

Một trong những lợi ích chính của tín dụng xanh là hỗ trợ bảo vệ môi trường, một nhiệm vụ cấp thiết trong thời đại hiện nay. Các dự án tín dụng xanh như năng lượng tái tạo (năng lượng mặt trời, gió, thủy điện) giúp giảm lượng khí CO2 thải vào khí quyển. Việc giảm phát thải vừa có lợi cho môi trường, đồng thời giúp các quốc gia đạt được các mục tiêu trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Tín dụng xanh cũng hỗ trợ các dự án nông nghiệp hữu cơ, trồng rừng, hay bảo tồn hệ sinh thái, giúp giảm thiểu sự suy thoái của đa dạng sinh học do khai thác tài nguyên quá mức. Các dự án xử lý nước thải, tiết kiệm nước hay sản xuất công nghệ sạch góp phần cải thiện chất lượng nước và không khí, điều này đặc biệt quan trọng cho các khu vực đô thị đang phát triển mạnh. Tín dụng xanh hỗ trợ phát triển kinh tế tuần hoàn, nơi tài nguyên được sử dụng hiệu quả hơn, giảm thiểu chất thải, và sản xuất được thực hiện trong một chu kỳ tái chế. Điều này giúp giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu tác động môi trường từ việc khai thác và sản xuất công nghiệp. Các dự án tín dụng xanh cần công nghệ mới và chuyên môn, tạo ra nhiều cơ hội việc làm xanh, đóng góp vào sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế. Việc hỗ trợ các dự án phát triển năng lượng tái tạo sẽ thúc đẩy việc thay thế năng lượng hóa thạch, từ đó tạo ra cơ sở hạ tầng bền vững cho ngành công nghiệp năng lượng tương lai.

Phát triển tín dụng xanh giảm thiểu nhiều rủi ro tài chính liên quan như: (1) Rủi ro pháp lý và chính sách: Chính phủ và các tổ chức quốc tế ngày càng đưa ra nhiều quy định khắt khe hơn về bảo vệ môi trường, điều này khiến các dự án không bền vững dễ bị phạt hoặc không được cấp phép hoạt động. Tín dụng xanh giúp các tổ chức tài chính tránh được các rủi ro này bằng cách chỉ tài trợ cho những dự án tuân thủ quy định về môi trường. (2) Rủi ro khí hậu và thiên tai: Biến đổi khí hậu đang dẫn đến sự gia tăng của các thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán và cháy rừng. Các dự án không có yếu tố bền vững có thể đối mặt với sự phá hủy từ các thiên tai này. Tín dụng xanh giúp tránh được các rủi ro này bằng cách tài trợ cho các dự án thích ứng và giảm thiểu tác động từ biến đổi khí hậu. (3) Rủi ro thị trường và uy tín: Người tiêu dùng và nhà đầu tư ngày càng ưu tiên các sản phẩm và dịch vụ bền vững. Những tổ chức tài chính không quan tâm đến tín dụng xanh có thể bị mất uy tín trên thị trường hoặc gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. (4) Phân phối rủi ro tài chính và bền vững: Việc tài trợ cho các dự án tín dụng xanh tạo ra cơ hội tăng trưởng, giúp đa dạng hóa rủi ro đầu tư. Khi các dự án này nằm ở các lĩnh vực mới và có tiềm năng lớn, tổ chức tài chính có thể phân tán rủi ro và đảm bảo an toàn hơn cho danh mục đầu tư của mình. Tín dụng xanh tạo ra lợi ích kinh tế, mang lại các giá trị xã hội như cải thiện sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng sống, và giảm sự bất bình đẳng. Điều này giúp tăng cường sự ổn định xã hội và thúc đẩy phát triển bền vững.

Tín dụng xanh cũng tăng cường trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Các tổ chức tài chính phát triển tín dụng xanh sẽ nâng cao uy tín của mình trong mắt công chúng và nhà đầu tư. Điều này đặc biệt quan trọng khi người tiêu dùng và nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến tính bền vững và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Thu hút vốn từ nhà đầu tư có trách nhiệm xã hội, xu hướng đầu tư ESG (Environmental, Social, Governance) đang ngày càng phát triển. Các quỹ đầu tư, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức ngày càng đổ vốn vào các dự án và doanh nghiệp có yếu tố bền vững, điều này mở ra cơ hội lớn cho các tổ chức tài chính có danh mục tín dụng xanh. Các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới, và IMF đang khuyến khích các quốc gia xây dựng các chính sách tài chính xanh, tạo ra sự đồng bộ giữa các quốc gia về việc phát triển tín dụng xanh và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam cam kết đạt được "mức phát thải ròng bằng không" trong những thập kỷ tới. Để đạt được mục tiêu này, cần các nguồn vốn lớn đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo, cải tiến công nghệ và giảm phát thải. Các tổ chức tài chính cung cấp tín dụng xanh sẽ có cơ hội lớn để đáp ứng nhu cầu vốn này.

Như vậy, phát triển tín dụng xanh là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Nó mang lại lợi ích đa chiều từ việc bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế bền vững, giảm rủi ro tài chính, đến việc tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tài chính. Với sự hỗ trợ của các chính sách, quy định, công nghệ tiên tiến và ý thức cộng đồng, tín dụng xanh, ngân hàng xanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một tương lai toàn diện, hài hoà giữa kinh tế, xã hội và môi trường.

“Chúng tôi đề cao quan điểm phát triển bao trùm, xanh và bền vững, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, không hy sinh tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo kinh tế đơn thuần. Chúng tôi quyết tâm xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, thực chất, hiệu quả, lấy nội lực là cơ bản, chiến lược, quyết định, lâu dài, ngoại lực là quan trọng, đột phá. Đồng thời, đẩy mạnh triển khai 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực; thúc đẩy phát triển dựa trên khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, …” - Trích phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Diễn đàn Kinh tế Xanh 2023 (GEF 2023)

Bài 3: Đảng bộ VietinBank và hành trình phát triển bền vững

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong thúc đẩy phát triển bền vững: Định hướng chiến lược và hành động

Đảng ủy VietinBank luôn thể hiện và phát huy rõ vai trò lãnh đạo toàn diện, quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, bám sát chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và ngành ngân hàng. Qua đó, đã có những chỉ đạo và hành động cụ thể trong việc tuyên truyền phát triển bền vững và bảo vệ môi trường, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và những thách thức về biến đổi khí hậu, thực hiện tốt các hoạt động kinh doanh, phát triển “An toàn – Hiệu quả - Bền vững”.

Với Chiến lược phát triển dài hạn, Đảng bộ VietinBank đã xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu phát triển dài hạn của ngân hàng với trọng tâm là đảm bảo tính bền vững trong hoạt động kinh doanh, nâng cao năng lực tài chính và tuân thủ các quy định của pháp luật cũng như chuẩn mực quốc tế. Điều này được thể hiện rõ trong Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ VietinBank lần thứ X, nhiệm kỳ 2020-2025 và các chương trình hành động về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tháng 11/2023, Hội đồng quản trị VietinBank đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban chỉ đạo Phát triển bền vững Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, theo đó quy định về tổ chức, hoạt động của Ban chỉ đạo Phát triển bền vững và xác định trách nhiệm, quyền hạn của các cá nhân, đơn vị có liên quan đến việc tổ chức, hoạt động của Ban.

VietinBank – Ngân hàng tiêu biểu về tín dụng xanh 2024.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, VietinBank đã duy trì tăng trưởng ổn định về quy mô tài sản và vốn điều lệ, phát triển các sản phẩm tài chính phù hợp với xu hướng phát triển của thị trường, qua đó tăng cường khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước. VietinBank đã thực hiện cải tiến hệ thống quản trị rủi ro toàn diện, xây dựng các công cụ phân tích, dự báo rủi ro và đưa ra các giải pháp phòng ngừa, duy trì sự ổn định trong hoạt động kinh doanh, đảm bảo an toàn cho khách hàng và cổ đông. VietinBank đã có nhiều hoạt động nổi bật trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội, hỗ trợ cộng đồng và bảo vệ môi trường. Các chương trình tài trợ, hỗ trợ cho các lĩnh vực y tế, giáo dục, và môi trường đã thể hiện cam kết của ngân hàng trong việc phát triển bền vững cùng với xã hội.

Đảng bộ VietinBank thường xuyên chú trọng giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và người lao động trong toàn hệ thống về rõ tầm nhìn, mục tiêu phát triển dài hạn của ngân hàng. Các hội nghị quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận, … của Đảng, pháp luật của Nhà nước được triển khai sâu rộng, giúp xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có tư tưởng vững vàng, tuân thủ các quy định và định hướng chính trị của Đảng. Ngày 15/3/2024, Đảng ủy Khối DNTW tổ chức Hội nghị trực tuyến nhằm bồi dưỡng, cập nhật kiến thức theo Quy định số 164-QĐ/TW ngày 01/2/2013 của Bộ Chính trị cho cán bộ chủ chốt trong toàn Đảng bộ Khối DNTW. Đảng ủy VietinBank đã nghiêm túc tổ chức Hội nghị nghiên cứu, học tập qua hình thức trực tuyến. Tại Hội nghị, cán bộ, đảng viên, người lao động toàn hệ thống VietinBank đã lắng nghe chuyên đề “Tổng quan kinh tế Việt Nam năm 2023; dự báo, triển vọng năm 2024” do đ/c Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khoá XV trình bày và chuyên đề “Phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng” do GS. TS Trần Thọ Đạt, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội trình bày. Qua đó, mỗi tổ chức đảng, đảng viên, người lao động càng ý thức hơn nữa tầm quan trọng của kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn trong kỷ nguyên số, ý thức vai trò của bản thân trong việc xây dựng một tương lai bền vững và an toàn hơn; lan tỏa thông tin, và thúc đẩy sự nhận thức về tầm quan trọng của môi trường, khuyến khích từng cá nhân góp phần vào việc tạo dựng môi trường sống tốt đẹp hơn cho thế hệ tương lai.

Các chương trình hành động, kế hoạch toàn khóa, hằng năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, Kết luận số 01-KL/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai hiệu quả, sáng tạo và thiết thực. Bên cạnh đó, Đảng bộ VietinBank đặc biệt chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên. Việc này giúp nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp, đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngân hàng. Riêng đối với cấp ủy, người đứng đầu đơn vị, VietinBank nhấn mạnh các nội dung liên quan đến vai trò đại sứ văn hóa trong thúc đẩy xây dựng Văn hóa Doanh nghiệp VietinBank; đặt “chính trực, trí tuệ, tận tâm, thấu cảm, thích ứng” là giá trị cốt lõi mà mỗi cán bộ VietinBank cần có: đó là hướng tới khách hàng, hướng tới kết quả; xây dựng một môi trường làm việc bình đẳng, khách quan, minh bạch; đề cao nguyên tắc, kỷ cương, kỷ luật.

Nhờ sự lãnh đạo toàn diện của Đảng trên mọi mặt hoạt động, VietinBank đạt được những thành tựu vượt bậc, không chỉ trong phát triển kinh tế mà còn trong công tác xã hội, chính trị và đạo đức nghề nghiệp, đảm bảo sự phát triển bền vững và ổn định lâu dài.

VietinBank – Ngân hàng tiêu biểu về tín dụng xanh

Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, và tình trạng tài nguyên thiên nhiên bị khai thác quá mức, các tổ chức tài chính đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững. Đối với VietinBank, phát triển bền vững không chỉ là xu hướng mà còn là một trách nhiệm xã hội quan trọng. Ngân hàng cam kết hướng đến sự phát triển lâu dài, hài hòa yếu tố kinh tế, môi trường và xã hội, qua đó tạo ra giá trị bền vững cho các cổ đông, khách hàng và cộng đồng.

VietinBank đã ban hành khung tài chính bền vững để đưa ra các hướng dẫn cụ thể cho việc tài trợ và quản lý các khoản tài trợ phát triển bền vững của Ngân hàng. Khung tài chính bền vững của VietinBank đã được Công ty hàng đầu về nghiên cứu, xếp hạng và dữ liệu ESG - Morning Star Sustainalytics đánh giá là "đáng tin cậy và có tác động mạnh mẽ". VietinBank đã triển khai Khung Tài chính Bền vững như một phần trong chiến lược phát triển tín dụng xanh và bền vững của mình, với mục tiêu tài trợ cho các dự án có tác động tích cực đến môi trường và xã hội. Khung này bao gồm các yếu tố sau: (1) Luôn đồng hành cùng Chính phủ, các Tổ chức trong nước và quốc tế, khách hàng giải quyết các vấn đề môi trường – xã hội, thúc đẩy tài chính bền vững thông qua các hoạt động: (i) xây dựng chính sách, sản phẩm tạo cơ chế linh hoạt trong tài trợ các dự án bền vững, (ii) giảm tài trợ dự án có tác động tiêu cực tới môi trường xã hội, biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học, (iii) ưu tiên nguồn lực để tài trợ các dự án phát triển bền vững, các hành vi tiêu dùng góp phần bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và thực hiện các trách nhiệm xã hội. (2) Truyền thông về các mục tiêu và kết quả triển khai các hành động phát triển bền vững cho tất cả cán bộ nhân viên và các bên liên quan. (3) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, phát triển các kênh giao dịch điện tử, các dịch vụ, phương thức thanh toán mới trên nền tảng công nghệ hiện đại góp phần hướng tới mục tiêu xanh hóa hoạt động hệ thống ngân hàng. (4) Minh bạch báo cáo với các mục tiêu liên quan đến về phát triển bền vững cho các đối tác trong và ngoài nước, Cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cổ đông và các bên có liên quan.

Ngày 08/08/2024, tại “Lễ Công bố và Vinh danh Ngân hàng Việt Nam tiêu biểu năm 2024”, VietinBank đã vinh dự nhận Giải thưởng “Ngân hàng Việt Nam tiêu biểu 2024” (Vietnam Outstanding Banking Awards 2024), hạng mục “Ngân hàng tiêu biểu về Tín dụng xanh” do Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế IDG tổ chức dưới sự bảo trợ của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam.

Được biết, “Ngân hàng tiêu biểu về Tín dụng xanh” là một trong số 7 hạng mục quan trọng của Giải thưởng Ngân hàng Việt Nam tiêu biểu dành cho các ngân  hàng, bao gồm Ngân hàng Thương mại Nhà nước, Ngân hàng Thương mại Cổ phần, Ngân hàng Liên doanh, các công ty Fintech/Tài chính. Giải thưởng đánh giá và lựa chọn đơn vị tiêu biểu dựa trên các tiêu chí khắt khe về các chính sách, sáng kiến, sản phẩm, điều kiện ưu đãi tín dụng xanh, cũng như việc triển khai hệ thống quản lý rủi ro môi trường và xã hội của ngân hàng. VietinBank với những hoạt động rất tích cực trong việc triển khai ESG và cung ứng sản phẩm Tín dụng Xanh đã xuất sắc vượt qua nhiều ứng viên khác, trở thành Ngân hàng tiêu biểu về Tín dụng xanh năm 2024. Giải thưởng một lần nữa khẳng định những nỗ lực của VietinBank trong việc bắt kịp xu hướng chuyển đổi sang nền kinh tế ít phát thải carbon, từ đó, đồng hành hỗ trợ khách hàng một cách tốt nhất thông qua hệ sinh thái ESG VietinBank với đa dạng sản phẩm dịch vụ và đối tác.

VietinBank - Trách nhiệm trong việc tài trợ các dự án bền vững

Phát triển bền vững là một trong các chiến lược trọng tâm của VietinBank và Ngân hàng đã không ngừng phát triển các giải pháp, sản phẩm, dịch vụ tài chính xanh để đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của doanh nghiệp. Hiện nay, VietinBank là một trong những ngân hàng tiên phong phát triển danh mục sản phẩm toàn diện cho phát triển bền vững, từ các lĩnh vực huy động vốn, tín dụng xanh… cho đến tư vấn ESG. VietinBank đã triển khai nhiều dự án tín dụng xanh, tập trung vào các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, nông nghiệp sạch, và tiết kiệm năng lượng. Tốc độ tăng trưởng tài trợ phát triển bền vững của VietinBank giai đoạn 2008 - 2023 luôn đạt mức 100% hàng năm.

Ngay từ năm 2015, VietinBank đã xúc tiến các hoạt động tìm kiếm nguồn vốn ưu đãi toàn cầu để tài trợ cho các lĩnh vực xanh. Nổi bật là việc ký kết thỏa thuận hợp tác giữa VietinBank với Công ty Tài chính Quốc tế (IFC). Thỏa thuận trên đã tạo nguồn cho VietinBank triển khai các chính sách ưu đãi, hỗ trợ ngân hàng các kiến thức, kinh nghiệm trong tài trợ và triển khai cho vay chương trình Tín dụng xanh tại Việt Nam. Cũng tại thỏa thuận này, VietinBank đã xác định sẽ ưu tiên cấp tín dụng xanh cho các dự án thúc đẩy giảm khí thải CO2 và các dự án tiết kiệm năng lượng.

Tháng 8/2020, VietinBank triển khai sản phẩm cấp tín dụng nhằm hỗ trợ cho các dự án điện mặt trời mái nhà với quy mô lên tới 12.000 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi từ 8,1%/năm dành cho doanh nghiệp ký hợp đồng mua bán điện với EVN hoặc đơn vị được EVN ủy quyền. Theo đánh giá trong giai đoạn 2020 - 2030, nhu cầu tiêu thụ năng lượng của Việt Nam tăng trưởng cao, điều này gây nhiều khó khăn, thách thức cho hệ thống điện, đặc biệt khi khai thác hết các nguồn năng lượng sơ cấp.

VietinBank cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ và các mô hình sản xuất nông nghiệp xanh, sạch, ít sử dụng hóa chất và thuốc trừ sâu. Điều này giúp thúc đẩy ngành nông nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng bền vững, đồng thời bảo vệ môi trường. Tính đến 31/12/2023, tổng dư nợ tín dụng xanh của VietinBank đạt 47.465 tỷ đồng đối với gần 1.000 khách hàng (chiếm 3,24% tổng dư nợ cấp tín dụng, tăng từ mức 1,47% cuối năm 2018), bao gồm các lĩnh vực nông nghiệp xanh, lâm nghiệp bền vững, năng lượng tái tạo, tái chế sử dụng các nguồn tài nguyên, xử lý chất thải và phòng chống ô nhiễm, quản lý nước bền vững tại khu vực đô thị và nông thôn.

Sản phẩm “Tiền gửi xanh”.

Ngoài ra, trong bối cảnh nền kinh tế tồn tại nhiều khó khăn sau dịch COVID-19, thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ về tập trung khôi phục và phát triển kinh tế, VietinBank đã triển khai kịp thời các chương trình/gói tín dụng ưu đãi dành cho khách hàng, đặc biệt là các khách hàng thuộc đối tượng ưu tiên tiếp cận tín dụng như: Sản phẩm cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn theo Nghị định 55/2015/ NĐ-CP và các văn bản sửa đổi bổ sung đến rộng rãi các đối tượng khách hàng cư trú trên địa bàn nông thôn hoặc hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Dư nợ cho vay phục vụ nông nghiệp nông thôn đạt trên 180 nghìn tỷ đồng, là một trong những lĩnh vực cho vay chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu cho vay của VietinBank.

Mới đây, VietinBank đã ra mắt sản phẩm “Tiền gửi xanh” để huy động nguồn vốn bền vững phục vụ các dự án mang lại lợi ích cho cộng đồng, xã hội và môi trường. Theo đó, sản phẩm Tiền gửi xanh bao gồm tiền gửi có kỳ hạn và tiền gửi không kỳ hạn, áp dụng cho các đồng tiền VND, USD và EUR. Với việc bổ sung thêm sản phẩm Tiền gửi Xanh vào danh mục giải pháp tài chính toàn diện của Ngân hàng, VietinBank mong muốn tạo ra một nơi giao thoa cho các doanh nghiệp cùng chung định hướng phát triển bền vững, qua đó tận dụng tối đa nguồn lực tài chính để phục vụ các dự án có lợi cho cộng đồng và xã hội. Bên cạnh đó, VietinBank cũng cung cấp Chứng nhận Tiền gửi xanh như một hình thức vinh danh sự chung tay của các khách hàng doanh nghiệp trong việc tạo ra nguồn vốn ổn định cho các dự án phát triển bền vững.

Để đảm bảo nguồn vốn ổn định cho các dự án xanh, VietinBank cũng dành 5.000 tỷ đồng trong chương trình tài chính xanh Green UP để cấp vốn cho các dự án, phương án mang lại lợi ích cho cộng đồng và xã hội. Lãi suất của Gói tài chính xanh GREEN UP chỉ từ 5,8%/năm đối với khoản vay ngắn hạn và chỉ từ 6,2%/năm đối với khoản vay trung dài hạn. Khách hàng doanh nghiệp thuộc mọi quy mô và đáp ứng các tiêu chuẩn về phát triển bền vững như: Đạt chứng nhận Tiêu chuẩn tái chế toàn cầu GRS, Tiêu chuẩn OEKO, Chứng nhận thương mại công bằng Fairtrade, Tiêu chuẩn hữu cơ USDA, Chứng nhận quản lý rừng bền vững VFCS, Chứng nhận công trình xanh EDGE Gold…, đều có thể tham gia Gói tài chính xanh GREEN UP. Việc triển khai Gói tín dụng xanh này nằm trong các hoạt động được VietinBank tích cực triển khai nhằm hỗ trợ dòng vốn đối với các dự án xanh, thân thiện với môi trường; từ đó mang lại lợi ích chung cho toàn cộng đồng.

Trong khuôn khổ COP28 tổ chức tại Dubai, VietinBank đã tham gia và ký kết Biên bản ghi nhớ với đối tác chiến lược MUFG với thỏa thuận nỗ lực hỗ trợ VietinBank thu xếp nguồn tài chính lên tới 1 tỷ USD nhằm phục vụ các dự án PTBV, mang lại lơi ích môi trường, xã hội và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Hợp tác để thu xếp huy động vốn phục vụ các dự án xanh, các dự án mang lại lợi ích cho xã hội cũng là trọng tâm được trao đổi trong các cuộc gặp gỡ song phương giữa VietinBank với các đối tác MUFG, Standard Chartered. Ngoài ra, VietinBank cũng tích cực tham gia nhiều hoạt động như: Diễn đàn Kinh tế tuần hoàn Việt Nam năm 2023, phối hợp với các TV chủ chốt nhóm nghiên cứu Tài chính chuyển đổi châu Á công bố các báo cáo nghiên cứu, phác thảo các bước tiến của tài chính chuyển đổi tại châu Á, ký kết thỏa thuận hợp tác với Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng đến các mục tiêu PTBV và nhiều hoạt động khác để lan tỏa cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang “phát thải ròng bằng không”.

Bên cạnh việc dành dòng vốn tín dụng xanh, VietinBank cũng miễn, giảm đến 100% nhiều loại phí, hỗ trợ doanh nghiệp tiết giảm chi phí, tập trung phát triển bền vững. Cụ thể, doanh nghiệp xanh được tặng tài khoản số đẹp, miễn 100% phí duy trì tài khoản, phí dịch vụ eFAST, phí kết nối ERP, giảm đến 100% các dịch vụ chuyển tiền VND tại quầy, chuyển tiền ngoại tệ đến, giảm đến 50% phí dịch vụ chuyển tiền ngoại tệ đi, chuyển tiền thanh toán biên mậu… Thời gian ưu đãi lãi suất và phí tối đa lên đến 24 tháng.

Ngày 29/7/2024, VietinBank tổ chức Tọa đàm: Doanh nghiệp FDI - Vượt “Cơn gió ngược”/FDI Enterprises - Navigating through "headwinds". Sự kiện được bắt đầu với phim ngắn mang thông điệp “VietinBank - Đối tác phát triển bền vững” - thể hiện cam kết: Luôn dành sự quan tâm đặc biệt và đồng hành phát triển cùng cộng đồng doanh nghiệp của VietinBank. Tại buổi tọa đàm, các chuyên gia cũng như các doanh nghiệp đặc biệt quan tâm đến các biến động đa chiều, xu thế phát triển mới mang lại cả thách thức và cơ hội như: (i) Biến động kinh tế vĩ mô; (ii) Tác động và chính sách của Chính phủ Việt Nam với thuế tối thiểu toàn cầu; (iii) Chuyển đổi xanh và tích hợp các tiêu chí ESG trong hoạt động kinh doanh.

Để tích cực truyền thông các hoạt động, định hướng, sản phẩm, dịch vụ, giải pháp phát triển bền vững của Ngân hàng tới công chúng, VietinBank đã ra mắt chuyên mục đặc biệt “Phát triển bền vững” trên website Ngân hàng, nhằm kịp thời lan tỏa những nỗ lực mới nhất trong hành trình phát triển bền vững.

Những nỗ lực này không chỉ giúp ngân hàng phát triển tín dụng xanh, mà còn góp phần vào chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam, hướng đến một nền kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường. Qua đó, VietinBank cũng mong muốn trở thành điểm tựa tài chính vững mạnh cho các doanh nghiệp có mục tiêu phát triển bền vững.

VietinBank - Sáng kiến và cam kết đối với cộng đồng

Ngoài cung cấp tín dụng xanh, VietinBank còn thể hiện trách nhiệm với cộng đồng thông qua các hoạt động từ thiện, giáo dục và bảo vệ sức khỏe. VietinBank tham gia vào các hoạt động từ thiện, tài trợ các chương trình xây dựng trường học, bệnh viện, và cơ sở hạ tầng tại các vùng khó khăn; cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội tại các khu vực này. Ngân hàng tài trợ cho các chương trình học bổng, các khóa đào tạo nghề và khuyến khích phát triển nguồn nhân lực trẻ, giúp chuẩn bị cho một tương lai phát triển bền vững của Việt Nam.

VietinBank tài trợ cho các dự án năng lượng sạch, tham gia vào các dự án bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, quản lý chất thải, và cải thiện chất lượng không khí và nước. Điều này giúp giảm thiểu tác động môi trường từ các dự án phát triển kinh tế. Ngoài các dự án quy mô lớn, các đơn vị, chi nhánh, cán bộ VietinBank còn tổ chức các hoạt động trồng cây và nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho nhân viên và cộng đồng. Các chi đoàn Thanh niên trực thuộc VietinBank luôn thể hiện vai trò xung kích, tổ chức và tham gia các chiến dịch trồng cây, dọn dẹp vệ sinh góp phần bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên. Những hoạt động này đã mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, nâng cao nhận thức xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Các cán bộ của VietinBank cũng là các hạt nhân tích cực lan truyền lối sống xanh, khuyến khích mọi người thay đổi các thói quen sinh hoạt hàng ngày để giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững cho tương lai. Việc thúc đẩy những hoạt động này cũng tạo dựng hình ảnh thân thiện với môi trường và tăng cường sự gắn kết với cộng đồng địa phương.

Những cán bộ, nhân viên của VietinBank luôn coi trọng trách nhiệm xã hội, đặc biệt là tích cực tham gia các chương trình bảo vệ môi trường, phù hợp với tinh thần được đề ra trong văn hóa doanh nghiệp của Ngân hàng. Những điều này được phản ánh đơn giản qua việc thực hành tiết kiệm các vật dụng làm việc, sử dụng file văn bản điện tử và hạn chế in ấn lãng phí giấy và mực in, khuyến khích sử dụng đồ dùng thân thiện với môi trường, tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng; sử dụng văn phòng tiết kiệm năng lượng; sử dụng năng lượng mặt trời hoặc các năng lượng tái tạo khác; tiết kiệm điện, giấy, nước. Việc sử dụng giấy được giảm thiểu tối đa, ưu tiên sử dụng các tài liệu điện tử, các sao kê giao dịch thì được thay đổi dưới hình thức hòm thư điện tử thay vì bản sao kê giấy,….Triển khai, kiểm tra, kiểm soát có hiệu quả phương án và vốn mua sắm để cắt giảm lãng phí; giảm thiểu công tác đầu tư cho xây dựng cơ bản và sử dụng có hiệu quả ngân sách nhà nước cho phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, các hoạt động hội nghị, hội thảo,… cũng được tiết giảm và chuyển dần sang hệ thống online.

Các chuyên gia trình bày tại Tọa đàm.

Những nỗ lực của VietinBank trong phát triển bền vững không chỉ dừng lại ở việc thực hiện các trách nhiệm xã hội hay môi trường đơn thuần mà còn được tích hợp vào chiến lược kinh doanh cốt lõi của ngân hàng. Từ đó, xây dựng hình ảnh ngân hàng có trách nhiệm và mang lại giá trị lâu dài cho cộng đồng, khách hàng, và cổ đông.

VietinBank - Chuyển đổi số và phát triển ngân hàng số bền vững

Trong kỷ nguyên công nghệ số, VietinBank đã tiên phong trong việc áp dụng chuyển đổi số nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động và giảm tác động môi trường. Việc chuyển đổi số mang lại sự tiện lợi và tốc độ trong giao dịch, góp phần giảm thiểu sử dụng tài nguyên vật liệu truyền thống (như giấy) và các chi phí liên quan đến vận hành truyền thống. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí hoạt động mà còn thể hiện cam kết của ngân hàng đối với việc giảm dấu chân carbon trong hoạt động của ngân hàng. Các nền tảng thanh toán số và ứng dụng ngân hàng số của VietinBank cũng hỗ trợ tăng cường khả năng tiếp cận của người dân đến dịch vụ tài chính, tạo sự minh bạch và giảm thiểu rủi ro trong giao dịch.

Phát triển ngân hàng kĩ thuật số là một đóng góp quan trọng của công nghệ đối với sự phát triển bền vững của ngân hàng. Về phía khách hàng, ngân hàng kĩ thuật số sẽ giúp giảm tần suất tiếp cận trực tiếp các chi nhánh ngân hàng; đồng thời cũng giảm việc tiếp nhận và sử dụng các báo cáo bằng giấy. Điều này góp phần bảo vệ môi trường thông qua việc giảm lượng nhiên liệu sử dụng (xăng và dầu) và giấy phát hành các báo cáo. Về phía ngân hàng, sử dụng ngân hàng kĩ thuật số góp phần giảm lượng lớn giấy tờ sử dụng cho hoạt động báo cáo và luân chuyển hồ sơ giữa các phòng, ban và với khách hàng, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường.

Ngân hàng số là tương lai và là cốt lõi của hoạt động ngân hàng. Với kỳ vọng tạo năng lực cạnh tranh vượt trội và mang lại trải nghiệm tối ưu cho khách hàng, VietinBank xác định 4 trụ cột phát triển chính gồm: Kinh doanh truyền thống, chuyển đối số, hệ sinh thái, tích hợp ESG. Cùng với nâng cao năng lực tài chính, tiên phong áp dụng các chuẩn mực quốc tế trong vận hành, hoạt động chuyển đổi số tại VietinBank sẽ tạo động lực củng cố nền tảng quan trọng, mở rộng hệ sinh thái, nâng cao chất lượng dịch vụ với các sản phẩm, dịch vụ tiện ích, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao. Bên cạnh đó, VietinBank đã và đang coi thực hành ESG, thúc đẩy tài chính bền vững, tài chính khí hậu là một trọng tâm trong hoạt động của mình và sẽ tiếp tục có các sáng kiến trong thời gian tới, hướng đến tạo sự lan tỏa với các bên liên quan để cùng xây dựng và kiến tạo cộng đồng bền vững.

VietinBank với mục tiêu phát triển bền vững - Thách thức và cơ hội trong tương lai

Mặc dù VietinBank đã có những bước tiến đáng kể trong hành trình phát triển bền vững, nhưng ngân hàng vẫn phải đối mặt với một số thách thức lớn. Hệ thống pháp luật và quy định về tín dụng xanh tại Việt Nam vẫn còn đang trong quá trình hoàn thiện. Điều này đòi hỏi VietinBank phải xây dựng một khung quản lý rủi ro chặt chẽ và thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường pháp lý. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu biến động khó lường, đặc biệt là những bất ổn về địa chính trị và khủng hoảng tài chính, VietinBank cần nâng cao hệ thống quản trị rủi ro để đối phó với các rủi ro liên quan đến tín dụng, thanh khoản, lãi suất và rủi ro hệ thống. Mặc dù VietinBank đã có những bước tiến trong quá trình chuyển đổi số, nhưng thách thức nằm ở việc duy trì sự cân bằng giữa đầu tư công nghệ và hiệu quả kinh doanh. Các ngân hàng phải đối mặt với chi phí cao để đầu tư vào công nghệ mới, đồng thời phải đối phó với nguy cơ từ các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi. Các ngân hàng khác cũng đang đẩy mạnh các chương trình tín dụng xanh và phát triển bền vững, tạo ra áp lực cạnh tranh. Đặc biệt, các công ty fintech đang tạo ra những áp lực lớn trong việc cải tiến công nghệ, dịch vụ ngân hàng số. Để giữ vững vị thế, VietinBank cần phải không ngừng đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc cung cấp các sản phẩm tài chính sáng tạo và phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Tuy nhiên, cùng với những thách thức là cơ hội lớn, tận dụng xu hướng chuyển đổi năng lượng và xu hướng phát triển xanh toàn cầu để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, VietinBank có cơ hội tiên phong trong việc phát triển các sản phẩm tài chính bền vững và xanh, hưởng ứng xu hướng toàn cầu về đầu tư vào các dự án phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Điều này giúp VietinBank mở rộng quy mô tín dụng xanh, tăng cường vị thế của mình trên trường quốc tế./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1- Văn kiện Đại hội Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (2019) - Phần I – Đại hội VI, VII, VIII, IX, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

2- Văn kiện Đại hội Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (2019) - Phần II – Đại hội X, XI, XII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

4- Báo cáo thường niên VietinBank năm 2023.

5- Tăng tốc chuyển đổi số, VietinBank sẵn sàng cho chặng đường phát triển mới - https://dangcongsan.vn/thong-tin-kinh-te/tang-toc-chuyen-doi-so-vietinbank-san-sang-cho-chang-duong-phat-trien-moi-661095.html

6- Green UP – Gói tài chính xanh đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển bền vững - https://www.vietinbank.vn/green-up-goi-tai-chinh-xanh-dong-hanh-cung-doanh-nghiep-phat-trien-ben-vung-04-html

7- VietinBank thúc đẩy dòng vốn bền vững với sản phẩm Tiền gửi xanh - https://www.vietinbank.vn/vietinbank-thuc-day-dong-von-ben-vung-voi-san-pham-tien-gui-xanh-04-html

8- VietinBank thúc đẩy tín dụng xanh trong phát triển bền vững - https://cand.com.vn/doanh-nghiep/VietinBank-thuc-day-tin-dung-xanh-trong-phat-trien-ben-vung-i586802/

9- VietinBank hỗ trợ tín dụng dự án điện mặt trời mái nhà - https://vnexpress.net/vietinbank-ho-tro-tin-dung-du-an-dien-mat-troi-mai-nha-4152014.html

10- Phát triển bền vững với VietinBank - ngân hàng có hệ sinh thái toàn diện -  https://www.vietinbank.vn/doanh-nghiep/tin-tuc-va-su-kien-khdn/phat-trien-ben-vung-voi-vietinbank-ngan-hang-co-he-sinh-thai-toan-dien-20240730083653-00-html

11- Bàn giải pháp để giữ tỷ lệ che phủ rừng hơn 42% - https://www.vietnamplus.vn/ban-giai-phap-de-giu-ty-le-che-phu-rung-hon-42-post943755.vnp#google_vignette

12- Phát triển tín dụng xanh tại Việt Nam - https://thitruongtaichinhtiente.vn/phat-trien-tin-dung-xanh-tai-viet-nam-52119.html

13- Một số điểm sáng tình hình kinh tế - xã hội quý II và 6 tháng đầu năm 2024 - https://www.gso.gov.vn/bai-top/2024/07/mot-so-diem-sang-tinh-hinh-kinh-te-xa-hoi-quy-ii-va-6-thang-dau-nam-2024/

Hoàng Thị Vũ Anh, VietinBank