Bài toán về vốn cho các dự án truyền tải điện

Để có lợi nhuận cũng như tích lũy được nguồn vốn, đáp ứng yêu cầu đầu tư và đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án truyền tải điện, theo EVN NPT giải pháp bền vững nhất là nâng giá truyền tải điện.

Năm 2013, mặc dù đạt khối lượng đầu tư xây dựng lớn nhất từ trước đến nay với tổng giá trị 16.440 tỷ đồng, nhưng Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (EVN NPT) cũng chỉ khởi công được 37/47 công trình được phê duyệt. Nguyên nhân chủ yếu là khó khăn về huy động vốn và giải phóng mặt bằng. Đây vẫn là thách thức không nhỏ của EVN NPT trong kế hoạch thu xếp vốn cho 66 dự án, với tổng mức đầu tư 38.069 tỷ đồng trong năm 2014.

Theo đó, tính đến ngày 12/2/2014, EVN NPT mới thu xếp vốn được 13 dự án, với tổng số tiền 4.027 tỷ đồng; 39 dự án (với tổng số tiền 18.546 tỷ đồng) ngân hàng đang xem xét hồ sơ cho vay vốn, còn 14 dự án (khoảng 1.463 tỷ đồng) vẫn chưa được xem xét hồ sơ.

Năm 2013, EVN NPT không hoàn thành kế hoạch đóng điện và không khởi công được một số dự án truyền tải điện đều xuất phát từ nguyên nhân chính là thiếu vốn. Trong đó, đáng kể nhất vẫn là giá truyền tải điện quá thấp, mới chỉ đạt 83,3 đồng/kWh, chiếm 5,5% giá bán điện bình quân.

Theo quy định, giá truyền tải điện dựa trên nguyên tắc đảm bảo thu hồi đủ chi phí hợp lệ và có lợi nhuận cho phép để vận hành lưới điện đạt chất lượng, đồng thời, đáp ứng các chỉ tiêu tài chính cho đầu tư, phát triển lưới truyền tải điện. Tuy nhiên, trong khi nhu cầu nguồn vốn đầu tư cho lưới điện truyền tải hàng năm rất lớn thì giá truyền tải điện lại đang ở mức thấp, khiến tình hình thu xếp vốn của EVN NPT càng khó khăn hơn. Do nguồn thu chính của EVN NPT là phí truyền tải điện, nên kế hoạch tài chính được xây dựng chủ yếu thông qua chi phí truyền tải điện và tiết kiệm chi phí.

Với giá truyền tải điện được phê duyệt hiện nay thì doanh thu của EVN NPT chỉ đủ bù đắp chi phí sản xuất, đó là còn chưa tính đến khoản lỗ từ chênh lệch tỷ giá.

Thực tế cho thấy, trong nhiều năm qua, EVN NPT hầu như không có lợi nhuận hoặc có thì cũng rất thấp, chỉ đạt khoảng 0,5% tỷ suất lợi nhuận trên vốn điều lệ. Vì vậy, nguồn vốn khấu hao tài sản cố định hiện chỉ đủ trả nợ gốc và lãi vay. Mặc dù hiện nay, chỉ tiêu tài chính của EVN NPT đã cơ bản đáp ứng yêu cầu các tổ chức tài trợ vốn nhưng việc vay vốn vẫn rất phức tạp và mất nhiều thời gian. Do đó, để có nguồn vốn tích lũy, giải pháp bền vững nhất là nâng giá truyền tải điện.

Hiện nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã có tờ trình Bộ Công Thương đề nghị nâng giá truyền tải từ 83,3 đồng/kWh lên 86,4 đồng/kWh. Tuy nhiên, theo tính toán của EVN NPT, kể cả khi đề xuất được chấp thuận, doanh thu của đơn vị cũng chỉ tăng khoảng trên 300 tỷ đồng/năm, cơ bản vẫn chưa giải quyết được khó khăn. Bởi lẽ, khung giá điện hiện hành cũng chưa theo kịp thị trường, thì tất nhiên giá truyền tải cũng chưa theo kịp.

EVN NPT hy vọng, tới đây, khi cơ cấu giá điện thay đổi, giá truyền tải đạt trên 100 đồng/kWh (chiếm 8 -10% trong cơ cấu giá điện) thì bài toán vốn cho truyền tải điện mới có thể có lời đáp rõ ràng hơn.

Theo kế hoạch, giai đoạn 2014 - 2020, EVN NPT phải hoàn thành đóng điện đưa vào vận hành 267 dự án, với tổng mức đầu tư là 165.000 tỷ đồng. Hiện EVN NPT đang kiến nghị Bộ Công Thương sớm ban hành lộ trình giá truyền tải điện giai đoạn 2013-2015 và công bố chi phí truyền tải điện, tạo điều kiện cho EVN NPT có kế hoạch thu xếp vốn, chủ động trong điều hành sản xuất kinh doanh và đáp ứng được các chỉ tiêu tài chính theo quy định, tạo điều kiện thuận lợi trong việc huy động vốn từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước cho đầu tư và phát triển lưới điện truyền tải.

Ngọc Quang (Theo Chinhphu.vn)