Xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, bảo vệ công lý, tôn trọng và bảo vệ quyền con người

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang biểu dương, ghi nhận những nỗ lực, cố gắng và kết quả đạt được của ngành Tòa án Nhân dân trong năm 2011 - Ảnh: Chinhphu.vn

"Thưa toàn thể các đồng chí! 

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí đại biểu dự Hội nghị triển khai nhiệm vụ công tác năm 2012 của ngành Tòa án Nhân dân, chúc sức khỏe các đồng chí và chúc Hội nghị thành công tốt đẹp. 

Thưa các đồng chí! 

Năm 2011 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng. Trong tình hình kinh tế thế giới và trong nước gặp rất nhiều khó khăn, thử thách, nhưng với sự quyết tâm, nỗ lực phấn đấu cao của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, đất nước ta đã đạt được những thành tựu quan trọng trong kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội; kinh tế, văn hóa, xã hội tiếp tục phát triển; quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội được giữ vững; quan hệ đối ngoại ngày càng tiếp tục mở rộng, hội nhập quốc tế được tăng cường, vai trò vị thế của nước ta ngày càng được khẳng định và nâng cao trên trường quốc tế. 

Ngành Tòa án Nhân dân, trong điều kiện còn thiếu cán bộ, cơ sở vật chất và phương tiện làm việc còn hạn chế, tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính gia tăng, số lượng các loại vụ án tòa án các cấp phải giải quyết rất lớn, nhưng ngành đã nỗ lực hoàn thành các nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác đề ra; chất lượng công tác xét xử được nâng lên, những sai sót, khuyết điểm trong công tác chuyên môn từng bước được khắc phục; công tác xây dựng ngành, việc tổng kết kinh nghiệm xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật được tăng cường; các nhiệm vụ cải cách tư pháp thuộc trách nhiệm của ngành Tòa án được triển khai thực hiện tích cực. Những kết quả ngành Tòa án Nhân dân đạt được trong thời gian qua đã góp phần quan trọng vào giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, kỷ luật, kỷ cương của đất nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân; tạo đà cho sự phát triển của ngành trong thời gian tới theo yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt biểu dương, ghi nhận những nỗ lực, cố gắng và những kết quả, thành tích công tác của ngành Tòa án Nhân dân trong năm 2011. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của các Tòa án trong năm vừa qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần phải nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm để sửa chữa, khắc phục. Theo báo cáo của lãnh đạo Tòa án Nhân dân tối cao, năm 2011, trong xét xử các vụ án hình sự không để xảy ra trường hợp nào bị oan, nhưng vẫn còn nhiều bản án, quyết định của Tòa án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của thẩm phán hoặc có sai sót nghiêm trọng; một số bản án, quyết định của tòa án tính thuyết phục chưa cao. Trong lĩnh vực án dân sự, vẫn còn tình trạng để tồn đọng án quá thời hạn luật định chưa được xem xét, giải quyết; có những bản án tuyên không rõ ràng gây khó khăn cho công tác thi hành án. Số lượng đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa được giải quyết còn khá lớn. Công tác hướng dẫn áp dụng pháp luật, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức của ngành có những tiến bộ nhưng vẫn còn nhiều bất cập; năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm, ý thức tu dưỡng, rèn luyện của một bộ phận cán bộ, công chức Tòa án còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác xét xử; có thẩm phán, cán bộ tòa án suy thoái đạo đức, lối sống, vi phạm pháp luật làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của ngành Tòa án. Đây là những hạn chế, yếu kém của ngành Tòa án mà tại Hội nghị này các đồng chí cần kiểm điểm, thảo luận nghiêm túc để rút kinh nghiệm, tìm giải pháp khắc phục. 

Thưa các đồng chí! 

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đề ra nhiệm vụ “Đẩy mạnh việc thực hiện chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, bảo vệ công lý, tôn trọng và bảo vệ quyền con người”; trong đó có nhiệm vụ “Đổi mới hệ thống tổ chức Tòa án theo thẩm quyền xét xử, bảo đảm cải cách hoạt động xét xử là trọng tâm của cải cách hoạt động tư pháp; mở rộng thẩm quyền xét xử của tòa án đối với các khiếu kiện hành chính”. Đây là những nhiệm vụ lớn mà ngành Tòa án phải tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt trong năm 2012 và những năm tiếp theo. Tôi cơ bản tán thành một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2012 của ngành Tòa án được nêu trong Báo cáo Tòa án nhân dân tối cao vừa trình bày tại Hội nghị và nhấn mạnh thêm một số vấn đề sau: 

Một là, ngành Tòa án nhân dân cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng xét xử, phấn đấu không để xảy ra các vụ xử oan, sai nghiêm trọng và bỏ lọt tội phạm; khắc phục bằng được việc để các vụ án quá hạn luật định; hạn chế tới mức thấp nhất các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Tòa án, các quyết định của Tòa án còn thiếu sức thuyết phục, việc áp dụng hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo chưa đúng, án tuyên không rõ ràng gây khó khăn cho công tác thi hành án. Tòa án các cấp cần phải đổi mới việc tổ chức phiên tòa xét xử, xác định rõ vị trí, quyền hạn, trách nhiệm của người tiến hành tố tụng và tham gia tố tụng, bảo đảm tính công khai, dân chủ, nghiêm minh; nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa trên cơ sở các quy định của pháp luật tố tụng và tinh thần cải cách tư pháp; chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong việc giải quyết các vụ việc dân sự, đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính; tăng cường kiểm tra, giám sát việc tổ chức công tác xét xử ở Tòa án các cấp; làm tốt công tác giám đốc việc xét xử của Tòa án cấp trên đối với Tòa án cấp dưới để kịp thời phát hiện, khắc phục, rút kinh nghiệm về những sai sót nghiệp vụ trong hoạt động xét xử; có biện pháp tích cực giải quyết đơn kiến nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, khắc phục tình trạng kháng nghị tràn lan, thiếu căn cứ, đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, khắc phục có hiệu quả án oan sai. Tòa án nhân dân tối cao cần phải làm tốt việc tổng kết kinh nghiệm xét xử và công tác xây dựng, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của thực tiễn xét xử các loại vụ án. 

Hai là, cần làm tốt công tác xây dựng ngành Tòa án. Khẩn trương nghiên cứu, xây dựng đề án cụ thể về đổi mới tổ chức, hoạt động của Tòa án nhân dân theo Kết luận số 79-KL/TW ngày 28-7-2010 của Bộ Chính trị (Khóa X); các đề án quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho ngành Tòa án; đề án về thời hạn và cơ chế bổ nhiệm thẩm phán; cải tiến tiền lương và chính sách đãi ngộ đối với cán bộ Tòa án. Cần tập trung vào công tác xây dựng đội ngũ thẩm phán, cán bộ, công chức của ngành đủ về số lượng, nâng cao chất lượng, trong sạch, vững mạnh, có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, dũng cảm đấu tranh vì công lý và bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa. Ngành cần có kế hoạch chủ động tạo nguồn cán bộ, thực hiện tốt công tác đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học và các kiến thức kinh tế, xã hội bổ trợ khác cho đội ngũ cán bộ, công chức của ngành; đặc biệt, cần có kế hoạch đào tạo một số cán bộ Tòa án trở thành những chuyên gia pháp luật có đủ năng lực tham gia các tổ chức, định chế tài phán quốc tế và trong khu vực nhằm bảo vệ tốt hơn chủ quyền và lợi ích của quốc gia trong quá trình hội nhập quốc tế. Đồng thời, cần chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án, nhất là đội ngũ thẩm phán. Tổ chức thực hiện có kết quả tốt việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phong trào thi đua “phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” trong toàn ngành Tòa án, để các Thẩm phán thực sự là người “cầm cân nảy mực”, nhân danh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khi xét xử. Phát động trong toàn ngành cuộc vận động đấu tranh chống mọi biểu hiện tiêu cực, quan liêu, thiếu trách nhiệm, suy thoái đạo đức, lối sống; xử lý nghiêm minh mọi hành vi tham nhũng, vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức. 

Ba là, cần khẩn trương nghiên cứu, đề xuất các nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 có liên quan đến vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Tòa án nhân dân trong hệ thống tổ chức bộ máy Nhà nước theo đúng tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI). Trên cơ sở kết quả tổng kết đầy đủ, khoa học việc thi hành Hiến pháp năm 1992 và căn cứ vào định hướng đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Tòa án nhân dân theo Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị, văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, các đồng chí phải đề xuất cho "trúng" các nội dung cần sửa đổi hoặc bổ sung, xác định rõ Tòa án là trung tâm, xét xử là trọng tâm của hoạt động tư pháp, Tòa án phải trở thành thiết chế quan trọng của Nhà nước để tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, thực hành pháp chế và dân chủ xã hội chủ nghĩa; tăng cường kỷ luật, kỷ cương; bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và khối đại đoàn kết dân tộc; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 

Bốn là, các đồng chí cần phải quan tâm đặc biệt đến công tác xây dựng Đảng trong ngành Tòa án Nhân dân, xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao. Đây là yếu tố quyết định để nâng cao chất lượng hoạt động, hoàn thành nhiệm vụ chính trị của ngành. Đặc biệt, ngành Tòa án cần quán triệt tổ chức thực hiện nghiêm túc, có kết quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Tại Hội nghị hôm nay, có sự tham dự của đại diện lãnh đạo các Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương, Tôi đề nghị các đồng chí tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức Đảng ngành Tòa án trên địa bàn làm tốt công tác xây dựng đảng; chỉ đạo các cấp ủy đảng, các ngành có liên quan ở địa phương tăng cường, kiện toàn đội ngũ cán bộ cho ngành Tòa án; phân công hoặc cơ cấu lãnh đạo Tòa án tham gia cấp ủy và thường vụ cấp ủy tại địa phương; quan tâm bố trí đất đai, hỗ trợ kinh phí xây dựng trụ sở, mua sắm trang thiết bị làm việc, giúp cho các Tòa án hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. 

Thưa các đồng chí! 

Nhiệm vụ của ngành Tòa án tới đây là rất nặng nề. Bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, song Tòa án các cấp cũng còn nhiều khó khăn. Tôi chia sẻ với các đồng chí những khó khăn của ngành Tòa án và ghi nhận các kiến nghị của các đồng chí để Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp xem xét, tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo giải quyết. Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng tôi tin tưởng chắc chắn rằng phát huy truyền thống và những kết quả đạt được những năm qua, với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, các địa phương, sự nỗ lực phấn đấu cao của cán bộ, công chức toàn ngành, ngành Tòa án nhất định sẽ thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, đạt nhiều thành tựu mới trong năm 2012 và những năm tiếp theo. 

Nhân Hội nghị và cũng là dịp đón chào năm mới năm 2012, Tôi chúc các đồng chí và toàn thể cán bộ, công chức ngành Tòa án một năm mới hạnh phúc và thành đạt; năm mới, thắng lợi mới, thành công mới. 

Xin trân trọng cảm ơn!