Tự phê bình và phê bình là giải pháp hiệu quả để xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Tại Hội thảo khoa học bàn về những giải pháp thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh ngày 17/5, nhiều ‎ý kiến cho rằng, việc tự phê bình và phê bình trong Đảng là một nội dung đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa then chốt và quyết định đến kết quả thực hiện Nghị quyết, cũng như củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.

Các đại biểu trao đổi bên lề Hội thảo về những nội dung liên quan  tới Nghị quyết Trung ương 4 (Ảnh: VL)

Hội thảo do Tạp chí Cộng sản phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và Thành ủy TP. Hồ Chí Minh tổ chức.Tham dự Hội thảo có gần 200 đại biểu là các đồng chí nguyên lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo các tỉnh, thành phố phía Nam, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học. Nhiều vấn đề của Nghị quyết Trung ương 4 được đưa ra thảo luận tại Hội thảo cũng như bên lề Hội thảo, trong đó, có nhiều ý kiến xoay quanh nội dung tự phê bình và phê bình. 

* Đồng chí Hà Đăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Nguyên Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương: Tự phê bình và phê bình là hai mặt của cùng một vấn đề.

Đồng chí Hà Đăng

Tự phê bình và phê bình, vấn đề được đặt vào nhóm giải pháp hàng đầu trong bốn nhóm giải pháp được nêu trong nghị quyết Trung ương 4, là giải pháp đầu tiên cũng là giải pháp xuyên suốt trong các giải pháp phải thực hiện.

Tự phê bình và phê bình là hai mặt của cùng một vấn đề chứ không phải là hai vấn đề khác nhau. Phê bình là kiểm điểm người khác, còn tự phê bình là mình tự kiểm điểm mình. Nói mình và người là nói đến chủ thể và đối tượng. Một cán bộ, đảng viên, một cấp ủy hay một tổ chức đảng đều vừa là chủ thể lại vừa là đối tượng; là chủ thể khi mình tự phê bình, là đối tượng khi mình chịu sự phê bình của người khác. Với bất cứ chủ thể nào, tự phê bình vẫn là mặt chính yếu nhất. Bởi chủ thể là người biết rõ công việc của mình hơn ai hết, biết rõ mình đã làm gì và làm như thế nào, sai đúng ra sao. Tự phê bình thể hiện tính tự giác và tinh thần trách nhiệm của chủ thể. Nhưng tự phê bình cũng có mặt hạn chế, khi chủ thể có sự chủ quan: sai tưởng đúng, xấu tưởng tốt, trái tưởng phải. Vì vậy, cần phải có phê bình. Phê bình là chỉ ra khuyết điểm (hay ưu điểm) của chủ thể tự kiểm điểm. Phê bình đúng sẽ giúp cho người mắc sai lầm sửa chữa. Người phê bình thường có thái độ khách quan hơn người tự phê bình. Về mặt này, phê bình có ý nghĩa rất quan trọng, có khi quan trọng hơn tự phê bình. Tự phê bình và phê bình giống như hai cánh của một con chim. Chim không thể bay nếu hai cánh không cùng vỗ. Đây là nói tự phê bình và phê bình lành mạnh, trong tinh thần xây dựng. Nếu làm trái lại, thì đó là phản tự phê bình và phê bình, là làm cho tự phê bình và phê bình bị biến dạng đi.

Theo tôi nghĩ, để tự phê bình và phê bình thật sự là vũ khí sắc bén, là giải pháp hiệu quả của xây dựng, chỉnh đốn Đảng, chúng ta nhất thiết phải làm đúng và làm tốt những gì Trung ương đã nêu trong Chỉ thị và Kế hoạch của Bộ Chính trị. Và để gặt hái được thành công trong việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, chúng ta cũng nhất thiết phải kiên trì tiến hành một cách đầy đủ, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, có bước đi và lộ trình nhất quán các nhóm giải pháp đã định. Bài học quý mà chúng ta rút ra được qua nhiều cuộc vận động chính trị khác nhau là: Nói đi đôi với làm. Đã nói là làm và làm nhiều, làm tốt hơn nói.

* Đồng chí Nguyễn Hữu Nhân, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra Thành ủy TP. Hồ Chí Minh: Tự phê bình và phê bình phải trở thành tính tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên

Lần chỉnh đốn Đảng này, Trung ương Đảng đã chỉ ra 4 giải pháp để thực hiện, trong đó vấn đề tự phê bình và phê bình là giải pháp hàng đầu để thực hiện, chính là thứ vũ khí sắc bén nhất. Tuy nhiên, việc thực hiện tự phê bình và phê bình lần này là khó khăn, phức tạp hơn nhiều. Nhiều lần, chúng ta đã khẳng định tự phê bình và phê bình là thứ vũ khí sắc bén nhất, là quy luật phát triển của Đảng, nhưng lần này, chúng ta cần phải làm cho tự phê bình và phê bình phải là vũ khí đã sắc bén thì càng phải sắc bén hơn nữa, để tự phê bình và phê bình, tự nó, trở thành tính tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên, trở thành sinh hoạt thường xuyên, định kỳ trong các sinh hoạt của Đảng.

Những cán bộ, đảng viên thoái hóa biến chất, tham ô, tham nhũng, vi phạm tư cách đảng viên, nguyên nhân suy cho cùng là do không thường xuyên tự phê bình và tiếp thu phê bình. Và nếu không kịp thời, kiên quyết sửa chữa khuyết điểm thì cũng như giấu bệnh tật trong mình, không dám uống thuốc chữa để bệnh ngày càng nặng, càng nguy hiểm hơn.

Tự phê bình và phê bình là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng, là vũ khí sắc bén để xây dựng Đảng, để giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên. Thứ vũ khí sắc bén này cần phải được thường xuyên sử dụng, đồng thời còn phải thường xuyên được mài dũa để sức mạnh của nó có đủ khả năng ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng hiện nay. Tự phê bình và phê bình là phương tiện quan trọng để xây dựng, củng cố đoàn kết, thống nhất trong Đảng và còn là việc làm không thể thiếu trong sinh hoạt của Đảng. Tự phê bình và phê bình trong Đảng được Bác Hồ so sánh như là không khí cần thiết cho chúng ta thở, cho chúng ta sống. Vì vậy, tự phê bình và phê bình phải trở thành nền nếp, đi vào máu thịt của mỗi cán bộ, đảng viên, là sinh hoạt tất yếu phải có trong sinh hoạt của Đảng. Vũ khí sắc bén ấy, suy cho đến cùng, chính là để Đảng ta đoàn kết, thống nhất và gắn bó mật thiết với nhân dân hơn; chính là để mỗi cán bộ, đảng viên yêu thương nhau hơn, cùng chung tay xây dựng để Đảng ta luôn trong sạch, vững mạnh, góp phần quan trọng cho công cuộc xây dựng nước ta độc lập, dân chủ, giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh.

* Đồng chí Nguyễn Đức Hà – Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương): Ai cũng nghĩ là mình không nằm trong số “một bộ phận không nhỏ” của tham nhũng, tiêu cực, nên tính tự giác phê bình và tự phê bình yếu.

Đồng chí Nguyễn Đức Hà

Thực tiễn cho thấy, khi mới có Nghị quyết và sau khi đã được học tập, quán triệt Nghị quyết cùng các văn bản hướng dẫn của Trung ương thì niềm tin của cán bộ, đảng viên vào việc thực hiện Nghị quyết đã có sự thay đổi đáng kể. Có thể dễ nhận thấy là, khi mới có Nghị quyết thì nhiều người còn hoài nghi về việc thực hiện vì cho rằng, không biết có làm được không? Nhưng đến nay, sau khi nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết và thấy rõ một số vụ việc Trung ương chỉ đạo quyết liệt, có kết quả thì niềm tin tăng lên, sự hoài nghi và thiếu niềm tin vào việc thực hiện Nghị quyết đã giảm đi đáng kể.

Về vấn đề tự phê bình và phê bình, làm thế nào để thực hiện tốt vấn đề này trong sinh hoạt Đảng mà Nghị quyết của Trung ương, Chỉ thị và Kế hoạch của Bộ Chính trị đã đề ra?

Mỗi cán bộ, đảng viên cần phải thấy rằng, ai cũng đều có khuyết điểm, chỉ có ít hoặc nhiều mà thôi. Vì vậy, mỗi người cần khắc phục nhận thức chủ quan cho mình là không có khuyết điểm, mình ở ngoài “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống…” mà Nghị quyết của Trung ương đề ra, nên không kiểm điểm, tự phê bình và phê bình nghiêm túc, hoặc chỉ nhìn thấy những ưu điểm, không nhìn thấy khuyết điểm của mình để sửa chữa, khắc phục. Ngược lại, chúng ta cần nhận thức rằng, trong “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái…” đó cũng có nhiều bộ phận nhỏ hơn ở trong đó và mỗi người ở trong từng bộ phận nhỏ đó cũng có mức độ sai phạm khác nhau, không giống nhau. Nếu thấy mình chưa đến mức nằm ở trong “một bộ phận không nhỏ” đó thì ít nhiều cũng có khuyết điểm, không phải là không có khuyết điểm gì.

Thực tiễn qua các đợt chỉnh huấn, chỉnh đốn Đảng những năm qua cũng chứng minh rằng, khi cán bộ lãnh đạo cấp trên và người đứng đầu gương mẫu, thực sự tự giác và kiểm điểm nghiêm túc, thì cán bộ cấp dưới cũng thực hiện nghiêm túc. Nếu cán bộ lãnh đạo cấp trên không gương mẫu, không tự giác chỉ ra những khuyết điểm của mình và còn nể nang, dễ dãi khi phê bình người khác thì cán bộ cấp dưới cũng sẽ tự phê bình một cách qua loa, hình thức, làm lướt cho xong và báo cáo sai sự thật với cấp trên./.

Theo Đảng cộng sản Việt Nam