Cần có chính sách ưu tiên và xây dựng vùng nguyên liệu ổn định

"Ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học (NLSH) của Việt Nam đã bắt đầu hình thành và phát triển, tuy nhiên vẫn còn gặp nhiều khó khăn và trở ngại", ông Nguyễn Phú Cường - Vụ phó Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Công Thương cho biết tại buổi Tập huấn về phát triển nhiên liệu sinh học bền vững vừa diễn ra tại Hà Nội, do Bộ Công Thương và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam phối hợp tổ chức.

Toàn cảnh lớp tập huấn

Tính đến tháng 12/2012, cả nước đã có 6 nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học đi vào hoạt động với công suất thiết kế đạt khoảng 535 triệu lít ethanol/năm, bao gồm: Nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu - Công ty CP Đồng Xanh có công suất thiết kế 130 triệu lít/năm, nhưng đến cuối năm 2012 đang tạm dừng sản xuất để giải quyết công nợ; Nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu - Công ty TNHH Tùng Lâm, với công suất thiết kế 70 triệu lít/năm, đang sản xuất cầm chừng; Nhà máy sản xuất ethanol – Công ty TNHH Đại Việt với công suất thiết kế 70 triệu lít/năm, đang sản xuất cầm chừng 35% công suất thiết kế; Nhà máy sản xuất bioethanol Đắc Tô - Kon Tum với công suất thiết kế 65 triệu lít/năm; Nhà máy sản xuất ethanol sinh học Dung Quất – Công ty CP NLSH miền Trung với công suất thiết kế 100 triệu lít/năm; Nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu Bình Phước thuộc PVOIL có công suất thiết kế 100 triệu lít/năm.

Sản phẩm của các công ty này được tiêu thụ trong nước khoảng 20% để phối trộn xăng E5 và bán theo hệ thống phân phối của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Công ty Sài Gòn Petro. Phần còn lại khoảng 80% sản lượng sản xuất được xuất khẩu cho các nước như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippine ở dạng 99,5% và 96% ethanol.

Bên cạnh đó, còn có một số dự án đang đầu tư xây dựng và chuẩn bị đi vào vận hành như: Nhà máy sản xuất ethanol sinh học Phú Thọ - Công ty CP Hóa dầu và NLSH Dầu khí (100 triệu lít/năm); Nhà máy cồn sinh học Việt - Nhật – Công ty Milestone, Nhật Bản (120 triệu lít/năm)…

Các nhà máy này hầu hết được xây dựng tại các vùng có nguyên liệu sắn lát dồi dào, khi các nhà máy đi vào hoạt động ổn định sẽ cần một lượng sắn lát khô nguyên liệu khoảng 1,47 triệu tấn. Tuy nhiên, từ các nhà máy đến việc trồng nguyên liệu, phát triển hệ thống phân phối và tiêu thụ sản phẩm NLSH đều đang gặp khó.

Ông Nguyễn Phú Cường cho biết: Năm 2012, chúng ta xuất khẩu 2,3 triệu tấn sắn khô, 6 tháng đầu năm tính đến 15/6, chúng ta xuất trên 1,2 triệu tấn sắn khô. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta xuất khẩu nguyên liệu thô trong khi nhập khẩu sản phẩm chế biến, tức là xăng dầu. Như vậy cần phải có giải pháp giữ nguyên liệu thô lại để chế biến, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Nếu chúng ta có chính sách tốt, chúng ta không thiếu nguyên liệu.

Theo số liệu của báo cáo của các công ty, tổng năng lực sản xuất của nhóm này đạt khoảng 350 triệu lít ethanol nhiên liệu/năm. Nếu các dự án đầu tư được triển khai đúng tiến độ, có hỗ trợ chính sách tốt từ các Bộ, ban, ngành liên quan thì đến năm 2015, cả nước sẽ có 13 nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu với tổng công suất thiết kế đạt khoảng1.100 triệu lít (tương đương 858.000 tấn), đủ để phối trộn 8,5 triệu tấn xăng E10 và nhu cầu sử dụng sắn đạt 2,15 triệu tấn sắn lát khô.

Ông Nguyễn Phú Cường - Vụ phó Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Công Thương trả lời các câu hỏi của phóng viên báo chí

Năm 2012, năng lực sản xuất ethanol nhiên liệu của cả nước đạt 535 triệu lít/năm. Khi các nhà máy đi vào hoạt động sẽ đạt công suất thiết kế, do đó, sản lượng ethanol sẽ đủ để phối trộn 8,35 triệu tấn xăng E5 hoặc 4,17 triệu tấn xăng E10, đảm bảo đủ và vượt để cung cấp cho thị trường cả nước bằng xăng E5 từ đầu năm 2013. Trường hợp các nhà máy chỉ hoạt động 75% công suất thiết kế thì tổng sản lượng ethanol nhiên liệu năm 2013 vẫn có thể đạt để phối trộn 6,26 triệu tấn xăng E5 và vẫn đảm bảo cung cấp toàn bộ xăng E5 cho nhu cầu xăng của cả nước. Vấn đề đặt ra đối với các nhà máy là việc đảm bảo đủ nguyên liệu sản xuất ổn định và tổ chức tiêu thụ sản phẩm.

Theo ông Nguyễn Duyên Cường - đại diện của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - đơn vị tiên phong trong việc đầu tư và đưa sản phẩm xăng sinh học ra thị trường, đến nay PVN đã đầu tư 5 cơ sở pha chế xăng E5 tại Đình Vũ, Nhà Bè, Liên Chiểu, Vũng Tàu và 4 kho đầu mối để phục vụ kinh doanh xăng E5. Hệ thống phân phối xăng E5 trên toàn quốc đã có 175 cửa hàng thuộc hệ thống của PV OIL, Petec, Sài Gòn Petro thuộc địa bàn 34 tỉnh, thành phố lớn như: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Đà Nẵng, Huế, Tp Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Vũng Tàu, Quảng Nam... Trong năm 2012, các Nhà máy cồn ở Bình Phước và Dung Quất đã sản xuất và cung ứng ra thị trường được tổng cộng 25.900 m3 Ethanol E100 thành phẩm.

Tuy nhiên, do khó khăn về thị trường, phần lớn các sản phẩm nhiên liệu sinh học của các nhà máy phải xuất khẩu với giá thấp, giá bán không bù đủ chi phí giá thành do giá Ethanol trên thế giới thời điểm năm 2012 xuống thấp, trong khi giá nguyên liệu sắn lại tăng cao.

Chia sẻ tại hội nghị, các diễn giả cho biết hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có chính sách hỗ trợ khuyến thích thông qua ưu đãi về thuế, phí và hàng loạt chính sách hỗ trợ khác. Còn ở Việt Nam đến thời điểm này hầu như chưa có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp Bộ, ngành.

Để đạt được hiệu quả như mong muốn, Chính phủ cần có chính sách dài hạn cho doanh nghiệp đầu tư như: miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị vật tư tồn trữ, vận chuyển, pha chế, phân phối năng lượng sinh học trong nước chưa sản xuất được; miễn thuế môi trường đối với phần xăng nền để pha chế xăng E5; giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng E5 đưa vào lưu thông; hỗ trợ thuế VAT đối với sản phẩm đầu ra cho E100 của các nhà máy NLSH…

Ngoài ra, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ phát triển nguồn trồng sắn nguyên liệu cho người dân để tăng năng suất mà không cần mở rộng diện tích, đáp ứng đủ nguyên liệu cho đầu vào sản xuất.

“Đặc biệt là cần tuyên truyền sâu rộng cho người dân hiểu đúng về chất lượng sản phẩm và tin dùng để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường. Nếu Việt Nam làm được việc đó thì giá thành năng lượng sinh học mới có thể cạnh tranh được với xăng dầu truyền thống và thu hút được nhiều doanh nghiệp cùng tham gia, đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghiệp NLSH tại Việt Nam”, ông Nguyễn Phú Cường - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Công Thương) nhấn mạnh.

Lan Hương