Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác Tuyên giáo trước yêu cầu mới

Công tác Tuyên giáo là một bộ phận cấu thành hết sức quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam, kiên định chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phong trào hành động cách mạng của các tầng lớp nhân dân, góp phần xứng đáng vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng làm việc với Ban Tuyên giáo Trung ương tháng 2/2012. (Ảnh: TTXVN)

1. Những trang sử vẻ vang

Nhớ về hơn 100 năm trước, khi người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời bến cảng Sài Gòn đi tìm đường cứu nước, cả dải đất hình chữ S thân yêu vẫn đắm chìm trong đêm trường nô lệ, khổ đau.“Cha ông xưa từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời, Cửa vẫn đóng và đời im ỉm khóa” (Chế Lan Viên)...Bao phong trào yêu nước, bao khuynh hướng cứu nước, dù liệt oanh, rốt cuộc, bị thực dân Pháp và bè lũ tay sai đàn áp dã man và đi đến thất bại.

Ở Pháp, năm 1919, Nguyễn Tất Thành, trong tên mới Nguyễn Ái Quốc, được tiếp nhận “Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về các vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I. Lê nin. Văn kiện này có ý nghĩa hết sức quan trọng ở chặng khởi đầu con đường cách mạng cứu nước, cứu dân của Người. Tiếp đó, Người gia nhập Đảng Xã hội Pháp, trở thành một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Pháp và là người cộng sản đầu tiên của nước Việt Nam. Người đi tiếp qua nhiều châu lục, đến nhiều nước, đặc biệt là đất nước của Lê nin, của Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại. Ở Trung Quốc, năm 1925, tại Quảng Châu, Người thành lập Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Mùa xuân năm 1930, tại bán đảo Cửu Long, Hương Cảng, Người chủ trì Hội nghị hợp nhất các đảng chính trị theo đường lối Mác xít ở Việt Nam thành Đảng Cộng sản Việt Nam. Bằng “Chánh cương vắn tắt”, “Sách lược vắn tắt”, “Điều lệ vắn tắt” của Đảng do Người soạn thảo, ngay từ lúc đó, Đảng ta khẳng định “làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.

Chỉ mới 8 tháng sau khi Đảng ra đời, nhân ngày Quốc tế đỏ 1 tháng 8 năm 1930, Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng phát hành tài liệu “Ngày Quốc tế đỏ mồng 1 - 8”, lên án chiến tranh đế quốc, kêu gọi giai cấp công nhân và các tầng lớp khác trong xã hội vùng lên chống chủ nghĩa đế quốc, chống áp bức, bóc lột, phản đối chiến tranh xâm lược, bảo vệ hoà bình, bảo vệ Liên bang Xô Viết. Ngày 1 tháng 8 hào hùng đó, sau này, được Đảng quyết định là ngày truyền thống vẻ vang của ngành Tuyên giáo cả nước.

Lực lượng làm công tác tuyên truyền, cổ động cùng toàn Đảng, toàn dân lấy vũ khí tư tưởng kết hợp với các hình thức, các lực lượng đấu tranh cách mạng chống đế quốc, phong kiến, đòi dân chủ, dân sinh, dân quyền, gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội; phối, kết hợp đấu tranh chính trị, tư tưởng với đấu tranh quân sự, đấu tranh ngoại giao… Biết bao chiến sỹ tuyên truyền, cổ động của Đảng đã không ngại gian khổ, hy sinh, bám dân, bám phong trào, gan góc chiến đấu, đưa đường lối của Đảng đến với quần chúng công - nông - trí thức, thắp lên trong họ niềm tin mãnh liệt vào lý tưởng cộng sản, vào thắng lợi ngày mai của Đảng, của dân tộc. Biết bao chiến sỹ tuyên truyền, cổ động của Đảng đã oanh liệt ngã xuống trong cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh; trong khởi nghĩa Nam Kỳ 1940; trước hừng đông của Cách mạng tháng Tám năm 1945; trước khi lá cờ Quyết chiến quyết thắng tung bay trên mặt trận Điện Biên Phủ; trong những ngày chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm lê máy chém khắp miền Nam…

Nhiều cán bộ tuyên truyền, cổ động của Đảng đã cùng đồng chí, đồng bào biến cái chết thành sự sống bất diệt; biến nhà tù đế quốc, thực dân bạo tàn thành trường học chủ nghĩa cộng sản; biến nhà máy, hầm mỏ, ruộng đồng, làng bản thành nơi rèn luyện ý chí chiến đấu kiên cường, nơi gắn bó máu thịt, sống còn giữa Đảng với nhân dân. Truyền thống vẻ vang đó tiếp tục được phát huy cao độ trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược. Những người làm công tác Tuyên giáo bám sát sự lãnh đạo của Đảng, vượt qua hiểm nguy, tuyên truyền Nghị quyết Hội nghị Trung ương 15 (khóa II), Đề cương cách mạng miền Nam, góp phần nhen nhóm ngọn lửa đấu tranh, bùng lên phong trào “Đồng khởi”, diệt ác, phá kìm, phá ấp chiến lược, đẩy tới phong trào “Thi đua Ấp Bắc giết giặc lập công”, “Bám thắt lưng địch mà đánh”, thi đua trở thành Dũng sĩ diệt Mỹ, diệt ngụy…. Lịch sử của dân tộc, của Đảng mãi khắc ghi sự đóng góp quan trọng của lực lượng Tuyên giáo trên các chiến trường, ở những trận đánh lịch sử vang dội Bình Giã, Ấp Bắc, Núi Thành, cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, ở Thành cổ Quảng Trị mùa Hè rực lửa năm 1972… Ở hậu phương miền Bắc là các phong trào “Gió Đại Phong”, “Sóng Duyên Hải”, “Cờ ba nhất”, “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”, “Năm xung phong”…; là ý chí: “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “Xe chưa qua, nhà không tiếc”, “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù”, “ Nhằm thẳng quân thù mà bắn”…

Lực lượng Tuyên giáo đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân làm thất bại các “chiến lược” của nhiều đời tổng thống Mỹ: Chiến tranh Đặc biệt, Chiến tranh Cục bộ, Việt Nam hóa chiến tranh, Chiến tranh phá hoại miền Bắc, dẫn đến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện ý nguyện thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và khát vọng cháy bỏng của cả dân tộc, của bao anh hùng, liệt sỹ (1).

Giành thắng lợi vĩ đại trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thu giang sơn về một mối, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, nhưng phía trước, con đường đi của dân tộc còn lắm chông gai. Hậu quả to lớn, nặng nề của hai cuộc chiến tranh tàn khốc hằn sâu trên gương mặt và đời sống mỗi làng quê, khu phố, mỗi gia đình. Chưa kịp lành vết thương, đất nước ta lại phải đương đầu với cái gọi là “Lệnh bao vây, cấm vận của Mỹ”, tiếp đó là hai cuộc chiến tranh xâm lược từ phía Tây Nam và phía Bắc Tổ quốc, rồi thiên tai, bão lụt, đời sống khó khăn.

Công cuộc Đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo từ Đại hội VI vừa đi những bước đầu tiên thì ngay sau đó, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, do sai lầm về đường lối và cả sự phản bội, phân rã từ bên trong, đã lâm vào khủng hoảng sâu sắc và đi đến sụp đổ chế độ. Sự tồn vong của Đảng, của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đứng trước thách thức gay gắt. Xu hướng đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, đổi hướng, đổi màu nảy nở, tán phát, đặc biệt là âm mưu “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Ngay trong thời điểm khó khăn đó, những người làm công tác Tuyên giáo vẫn giữ vững trận địa, tuyên truyền, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kiên định chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên CNXH của cả dân tộc. Nhiều vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn được đặt ra, cần lý giải một cách khoa học, rõ ràng: cuộc đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa; xây dựng Đảng ngang tầm một đảng cầm quyền; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; đổi mới tư duy, nâng tầm năng lực và phong cách lãnh đạo; phải thực sự lấy dân làm gốc, xây dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động; không ngừng củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết: Đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết nhân dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế; kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước và sức mạnh quốc tế; sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định bảo đảm thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

2. Công tác Tuyên giáo trước yêu cầu mới

Trong chặng đường 82 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành đã đi qua, bên cạnh những ưu điểm và thành tựu cơ bản, ngành Tuyên giáo cũng bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Việc nắm bắt, đánh giá, dự báo tình hình có lúc còn bị động, lúng túng; công tác tư tưởng, lý luận, tuyên truyền, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, báo cáo viên, tuyên truyền miệng có lúc chưa theo sát và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; chất lượng, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị còn hạn chế; công tác tham mưu trong lĩnh vực khoa giáo và kinh tế chưa cao; nội dung, phương thức hoạt động chậm đổi mới.

Sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của nước ta ngày càng đi vào chiều sâu. Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, nhất là công nghệ thông tin và xu hướng toàn cầu hóa diễn ra ngày càng mạnh mẽ, sâu sắc, tạo ra nhiều cơ hội to lớn và cả những thách thức không nhỏ. Cách thức thu nhận, trao đổi thông tin, tình cảm, tư tưởng được thực hiện qua nhiều “kênh”, cả truyền thống và phi truyền thống (mạng internet toàn cầu, các website, các blog, weblog, phát thanh, truyền hình, điện thoại di động) (2); các trào lưu, các khuynh hướng tư tưởng xâm nhập, tác động vào nước ta ngày càng mạnh mẽ, phức tạp. Các thế lực cơ hội, phản động, thù địch tăng cường chống phá ta trên nhiều mặt, nhất là trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hoá, báo chí, “dư luận xã hội”, thực hiện âm mưu "Diễn biến hoà bình" ngày càng thâm độc.

Mấy năm gần đây, kinh tế thế giới rơi vào vòng suy thoái, khủng hoảng nợ công ở Tây Âu, biến động chính trị - xã hội ở Bắc Phi - Trung Đông và một số khu vực khác; những vấn đề mới, phức tạp nảy sinh ở Biển Đông và khu vực Đông Nam Á, Bắc Á... Ở trong nước, lạm phát và suy thoái kinh tế còn ở mức đáng lo ngại; sản xuất, đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa được khắc phục, đẩy lùi; các thế lực thù địch tiếp tục xuyên tạc tình hình trong nước, vu cáo, bôi xấu, chia rẽ nội bộ, chia rẽ Đảng và nhân dân, chống phá sự nghiệp đổi mới của chúng ta bằng nhiều thủ đoạn trắng trợn, xảo quyệt v.v…

Từ thực tiễn phong phú của cách mạng nước ta nói chung, công tác Tuyên giáo của Đảng nói riêng, cần nắm vững, vận dụng sáng tạo và góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; không ngừng làm giàu trí tuệ, bản lĩnh chính trị và năng lực lãnh đạo, tổ chức của Đảng, đủ sức giải quyết các vấn đề mới, phức tạp do thực tiễn đặt ra. Công tác Tuyên giáo góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, khẳng định và bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ gìn, củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và sự đồng thuận trong xã hội; gắn kết chặt chẽ, thường xuyên với nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng-an ninh, tăng cường đối ngoại.

Toàn ngành Tuyên giáo cần nâng cao hơn nữa năng lực dự báo và tham mưu chiến lược cho Đảng ở lĩnh vực công tác được giao; chủ động nắm bắt tình hình, phân tích, dự báo, phát hiện, xử lý các vấn đề tư tưởng chính trị, tâm trạng xã hội đặt ra; coi trọng công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân; làm tốt công tác tuyên truyền, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, khoa học, giáo dục, y tế, các vấn đề xã hội…

Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính khoa học, tính thuyết phục, tính hiệu quả của công tác Tuyên giáo. Nâng tính chiến đấu để đấu tranh có hiệu quả chống mọi âm mưu, thủ đoạn xảo quyệt của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội; để ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Nâng tính khoa học, tính thuyết phục là để giác ngộ sâu sắc lý tưởng cách mạng, giữ vững niềm tin, tạo sự đồng thuận, thống nhất, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động. Người làm công tác Tuyên giáo không chỉ vững vàng về bản lĩnh chính trị, mà còn phải tinh thông nghiệp vụ, sắc sảo về chuyên môn; gương mẫu trong đạo đức, lối sống; phải biết cách chuyển tải đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tới cán bộ, đảng viên và nhân dân bằng nội dung đúng đắn, phong phú, bằng phương thức phù hợp, sáng tạo, có sức truyền cảm, lan tỏa.

Trong thời gian tới, toàn ngành tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền đưa Nghị quyết và các văn kiện Đại hội XI của Đảng vào cuộc sống, phản ánh những nỗ lực và thành tựu mà các đảng bộ, các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị đã đạt được; đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tuyên truyền việc thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khoá XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết Đại hội XI, các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, Chính phủ và Quốc hội. Tập trung cao cho kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, khả năng cạnh tranh, bảo đảm an sinh xã hội; góp phần xử lý, giải quyết có hiệu quả các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; kiên quyết bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.

Mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng đều phải tự giác học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt cấp ủy đảng, phải thường xuyên bám sát thực tiễn, tăng cường tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân; chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo, giải quyết kịp thời, thỏa đáng những băn khoăn, lo lắng của nhân dân. Tập trung xử lý đúng đắn các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo chính đáng của nhân dân, nhất là những vấn đề liên quan đến nạn tham nhũng, lãng phí, quan liêu, mất dân chủ, thiếu kỷ cương, ức hiếp nhân dân, tha hóa đạo đức, lối sống. Đấu tranh phản bác có hiệu quả thông tin, quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng. Coi trọng việc phát hiện, cổ vũ, nhân rộng các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt; đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

(1) Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ xâm lược, có hàng ngàn cán bộ tuyên huấn, báo chí, văn hóa, văn nghệ, tuyên truyền, khoa giáo... đã hi sinh anh dũng. Chỉ tính trong kháng chiến chống Mỹ, Ban Tuyên huấn Trung ương Cục miền Nam có 288 đồng chí hi sinh; Ban Tuyên huấn Khu ủy khu 5 có 208 đồng chí hi sinh; gần 400 nhà báo, nhà văn hy sinh trên các chiến trường.

(2) Thế giới hiện có gần 2,3 tỷ người sử dụng internet, chiếm xấp xỉ 1/3 số dân toàn cầu, tăng hơn 6 lần so với năm 2000. Đến nay, nước ta có 30,92 triệu người sử dụng internet, bằng 35,33% dân số. Dự báo trong 3 năm tới, số người sử dụng internet ở nước ta sẽ đạt 40-45 triệu, chiếm gần 50% dân số. Bên cạnh hàng chục báo, tạp chí điện tử, gần 1200 trang thông tin điện tử đăng ký hoạt động, còn có hàng triệu blog cá nhân, hàng trăm mạng xã hội không đăng ký, đặt máy chủ ở nước ngoài.