CHỦ ĐỘNG HỘI NHẬP QUỐC TẾ TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI VÀ VAI TRÒ CỦA ĐẢNG VIÊN TRẺ

Hội nhập quốc tế có thể được hiểu như là quá trình các nước tiến hành các hoạt động tăng cường sự gắn kết họ với nhau dựa trên sự chia sẻ về lợi ích, mục tiêu, giá trị, nguồn lực, quyền lực (thẩm quyền định đoạt chính sách) và tuân thủ các luật chơi chung trong khuôn khổ các định chế hoặc tổ chức quốc tế. Chủ động, tích cực hội nhập Quốc tế là chính sách ngoại giao của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Chính sách là chủ trương của Đại hội Đảng lần thứ XI. Đây là đường lối ngoại giao thứ 4 sau khi Việt Nam đổi mới. 

Trong giai đoạn 1986-1996, tư tưởng mở cửa đối ngoại, hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới của Đảng đã được thể hiện rõ nét trong các văn kiện ngoại giao đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà. Song, trong hoàn cảnh của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, Việt Nam đã không thể thực hiện một cách đầy đủ công cuộc hội nhập quốc tế. Sau khi thống nhất đất nước, qua các kỳ Đại hội, quan điểm này ngày càng được chú trọng. Đại hội VI của Đảng (1986) mở ra bước ngoặt trong tư duy và thực tiễn hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước ta. Đại hội chỉ rõ: “Muốn kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại, nước ta phải tham gia sự phân công lao động quốc tế; trước hết và chủ yếu là với Liên Xô, Lào và Campuchia, với các nước khác trong cộng đồng xã hội chủ nghĩa; đồng thời tranh thủ mở mang quan hệ kinh tế và khoa học - kỹ thuật với các nước thế giới thứ ba, các nước công nghiệp phát triển, các tổ chức quốc tế và tư nhân nước ngoài trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi”. Đại hội VII của Đảng (1991) tuyên bố đường lối đối ngoại rộng mở: “Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”, mở ra bước đột phá trong quá trình hội nhập quốc tế. Đại hội VIII của Đảng (1996) nêu rõ đường lối đối ngoại: “Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển” đã đưa ra chủ trương “xây dựng nền kinh tế mở”, “đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới”. Đại hội nhấn mạnh phải mở rộng quan hệ quốc tế, hợp tác nhiều mặt, song phương và đa phương với các nước.

Từ năm 1996 đến nay, bước vào thế kỷ mới, Đại hội IX của Đảng (2001) khẳng định: "Thực hiện nhất quán đường lối ngoại độc lập tự chủ, rộng mở đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế. Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển". Đây là sự phản ánh một nấc thang cao hơn trong nhận thức và tư duy về đối ngoại nói chung và về hội nhập quốc tế nói riêng của Đảng trong thời kỳ đổi mới. Chủ trương hội nhập quốc tế tiếp tục được hoàn thiện thêm tại Đại hội X của Đảng (4/2006). Cùng với việc nhấn mạnh sự cần thiết phải đưa các quan hệ quốc tế đã được thiết lập đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững, Đại hội khẳng định quan điểm: “Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác”. Đại hội XI của Đảng (2011) đánh dấu bước phát triển mới trong chủ trương hội nhập quốc tế. Chủ trương “chủ động và tích cực hội nhập quốc tế” được Đại hội nêu ra thể hiện tầm nhìn chiến lược toàn diện của Đảng. Đây không chỉ là sự chủ động, tích cực hội nhập riêng ở lĩnh vực kinh tế và một số lĩnh vực khác, mà là sự tích cực mở rộng hội nhập với quy mô toàn diện, trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, quốc phòng - an ninh... Đại hội XII của Đảng (2016) trong mục tiêu tổng quát tiếp tục đưa ra quan điểm: Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế để phát triển đất nước; nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.  Đại hội XIII (2021) đặt ra yêu cầu về tính “toàn diện” và “sâu rộng”. Đó là, hội nhập quốc tế qua tất cả các kênh Đảng, Nhà nước và nhân dân, song phương và đa phương, ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực. Không chỉ rộng mở về không gian, hội nhập quốc tế tiếp tục đi vào chiều sâu, triển khai các cam kết quốc tế, trong đó thực hiện hiệu quả các cam kết sâu rộng của các FTA thế hệ mới, “chủ động tham gia, tích cực đóng góp, nâng cao vai trò của Việt Nam trong xây dựng, định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị - kinh tế quốc tế” vì lợi ích quốc gia- dân tộc và lợi ích chung của cộng đồng quốc tế trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Mục tiêu của Hội nhập quốc tế phải nhằm củng cố môi trường hòa bình, tranh thủ tối đa các điều kiện quốc tế thuận lợi để phát triển đất nước nhanh và bền vững, nâng cao đời sống nhân dân; giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; quảng bá hình ảnh Việt Nam, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc; tăng cường sức mạnh tổng hợp quốc gia, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước; góp phần tích cực vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.

Tư tưởng chỉ đạo của Đảng trong Hội nhập quốc tế là chủ động và tích cực hội nhập quốc tế trên cơ sở giữ vững đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì hòa bình, hợp tác và phát triển, chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế; quán triệt và vận dụng sáng tạo các bài học kinh nghiệm và giải quyết tốt các mối quan hệ lớn được tổng kết trong Cương lĩnh, đồng thời chú trọng một số quan điểm trọng yếu.

Trong gần 36 năm kể từ thời kỳ đổi mới, chính sách hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước đã có những thành tựu nhất định: Mở rộng quan hệ đối ngoại, giữ vững độc lập, chủ quyền; phá thế bao vây, cấm vận của các thế lực thù địch; mở rộng quan hệ đối ngoại theo hướng đa dạng hóa, đa phương hóa: có quan hệ chính thức với tất cả các nước lớn, ký kết Hiệp định thương mại song phương Việt Nam-Hoa Kỳ, thiết lập quan hệ ngoại giao với 189/193 quốc gia trên thế giới; tham gia các tổ chức kinh tế quốc tế: Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển châu Á (ADB), AFTA, ASEM, APEC, WHO; thu hút đầu tư nước ngoài, mở rộng thị trường, tiếp thu khoa học công nghệ và kỹ năng quản lý, tạo cơ hội tiếp cận những thành tựu của cách mạng Khoa học kỹ thuật trên thế giới; từng bước đưa hoạt động của các doanh nghiệp và cả nền kinh tế vào môi trường cạnh tranh.

Những kết quả trên có ý nghĩa rất quan trọng đã tranh thủ được các nguồn lực bên ngoài kết hợp với các nguồn lực trong nước hình thành sức mạnh tổng hợp góp phần đưa đến những thành tựu kinh tế to lớn, góp phần giữ vững và củng cố độc lập, tự chủ, định hướng xã hội chủ nghĩa; giữ vững an ninh quốc gia và bản sắc văn hóa dân tộc; nâng cao vị thế và phát huy vai trò nước ta trên trường quốc tế.

Vai trò của Đảng viên trẻ trong thời kỳ hội nhập

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là ở thanh niên" và nhấn mạnh, giới trẻ có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp cách mạng và tương lai của đất nước, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay. 

Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa IX tiếp tục khẳng định: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội”.

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, lực lượng xung kích đi đầu thực hiện hội nhập kinh tế quốc tế. Đất nước ta đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường với mục tiêu tạo nền tảng đến năm 2030 cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại; sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ và nền kinh tế tri thức trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập rộng rãi hiện nay đòi hỏi vai trò giới trẻ Việt Nam phải thể hiện và khẳng định được tài năng, trí tuệ, bản lĩnh tuổi trẻ, cống hiến cho sự phát triển của đất nước.

Bên cạnh việc tiếp thu, kế thừa và phát huy thành tựu to lớn của khoa học- công nghệ trên toàn thế giới cũng như tinh hoa văn hoá nhân loại thì Đảng viên trẻ đóng một vai trò quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc, những giá trị truyền thống dân tộc; vững bước trên con đường mà Đảng và Nhà nước đề ra trong sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội; bài trừ suy thoái tư tưởng, đạo đức; ngăn chặn triệt để “diễn biến hoà bình” đã và đang dần len lỏi vào các cán bộ, đảng viên, đặc biệt là Đảng viên trẻ trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu và rộng như hiện nay. 

Tổng kết lại, Hội nhập quốc tế là xu hướng cần thiết và tất yếu cho sự phát triển của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Qua 36 năm đổi mới, vai trò của các chính sách hội nhập quốc tế đã và đang thể hiện rõ trong mọi lĩnh vực từ kinh tế, chính trị đến văn hoá xã hội. Vì vậy, mỗi Đảng viên, đặc biệt là Đảng viên trẻ, cần nhận thức được rõ trách nhiệm và vai trò trong việc đưa bản thân, tổ chức tiến hành hội nhập quốc tế sâu và rộng một cách hiệu quả trong thời kì hiện nay nhằm xây dựng Đảng và Nhà nước một cách vững mạnh, toàn diện trên mọi lĩnh vực. 

Mai Phượng, Đảng bộ Vietcombank