Đột phá trong xây dựng Đảng - nhiệm vụ không thể chậm trễ: Thực hiện đồng bộ 4 nhóm giải pháp
Những căn cứ và yêu cầu cấp bách để xây dựng 4 nhóm giải pháp đột phá trong xây dựng Đảng là vấn đề chúng tôi xin nhấn mạnh trong bài viết này.
Xuất phát từ câu hỏi lớn
Khai mạc Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu câu hỏi lớn, rất day dứt, trăn trở lâu nay là: “Vì sao công tác xây dựng Đảng được Trung ương rất coi trọng, đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị rất đúng, rất hay, nhiều cuộc vận động sâu rộng, nhưng kết quả vẫn chưa đạt yêu cầu? Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ tham nhũng, lãng phí, hư hỏng trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả cấp cao, chưa được đẩy lùi mà thậm chí ngày càng có chiều hướng nghiêm trọng hơn, làm xói mòn lòng tin đối với Đảng”. Tổng bí thư yêu cầu cần được trả lời cặn kẽ, vướng mắc ở chỗ nào.
Với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, khách quan, không nể nang né tránh, Đảng ta đã phân tích nguyên nhân cả khách quan và chủ quan dẫn đến trì trệ trong công tác xây dựng Đảng, nhưng nhấn mạnh chủ yếu do 3 nguyên nhân chủ quan (cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu, kỷ cương, kỷ luật không nghiêm, nói không đi đôi với làm; các nguyên tắc của Đảng bị buông lỏng, đánh giá, sử dụng cán bộ còn nể nang, cục bộ; công tác tuyên truyền, giáo dục, học tập chưa tốt, coi nhẹ kiểm tra, giám sát) và đề ra 4 nhóm giải pháp: Tự phê bình và phê bình, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cấp trên; Giữ vững nguyên tắc trong công tác tổ chức, cán bộ, sinh hoạt đảng; Cơ chế chính sách hợp lý; Coi trong giáo dục chính trị tư tưởng.
Gương mẫu làm trước từ Trung ương
Bốn nhóm giải pháp trên, về nội dung đã được đề cập trong 8 nhiệm vụ của công tác xây dựng Đảng mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra; thậm chí có nhiều nội dung như tự phê bình và phê bình; dân chủ trong sinh hoạt Đảng; gương mẫu chấp hành chỉ thị, nghị quyết… thì đã trở thành nguyên tắc của Đảng. Bốn nhóm giải pháp chính là những quy định cụ thể và các bước tiến hành thực hiện với một quyết tâm chính trị rất cao của Trung ương.
Nổi bật là Nghị quyết xác định rõ, thực hiện các giải pháp phải được tiến hành từ Trung ương với phương châm chỉ đạo là “Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp ủy Đảng, cán bộ chủ chốt, nhất là cấp Trung ương, người đứng đầu làm trước và phải thực sự gương mẫu để cho các cấp noi theo”.
Thực hiện nhóm giải pháp về tự phê bình và phê bình, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cấp trên, Nghị quyết yêu cầu: Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương tập trung kiểm điểm làm rõ tại sao hạn chế, khuyết điểm của Đảng kéo dài; có trở ngại gì trong lãnh đạo thực hiện Nghị quyết về xây dựng Đảng?
Sau đó đến cá nhân các đồng chí ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương; các đồng chí ủy viên ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương, lãnh đạo các ban của Trung ương Đảng, ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy và cấp ủy các cấp… tiến hành kiểm điểm, đánh giá liên hệ bản thân về kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao liên quan đến một số vấn đề cấp bách nêu trong Nghị quyết và đề ra biện pháp khắc phục.
Trong quá trình tự phê bình và phê bình tập trung làm rõ trách nhiệm cá nhân trong thực hiện các nguyên tắc của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ và kiểm điểm về đạo đức, lối sống; nói đi đôi với làm…
Kết quả kiểm điểm vừa phục vụ ngay cho công tác xây dựng Đảng, vừa là cơ sở cho quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước nhiệm kỳ 2016-2020.
Do yêu cầu rất cao của đợt tự phê bình và phê bình lần này, cũng như những khó khăn, trì trệ, xem nhẹ lâu nay trong tiến hành tự phê bình và phê bình, Nghị quyết đề ra, trước khi kiểm điểm có những hình thức phù hợp để lấy ý kiến góp ý, gợi ý kiểm điểm, kể cả trong tập thể và cá nhân từng đảng viên. ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì phối hợp với các ban của Đảng xây dựng, kiến nghị với Bộ Chính trị, Ban Bí thư nội dung góp ý cho các cấp ủy viên ở những nơi cần thiết trước khi tiến hành tự phê bình và phê bình, đồng thời tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện.
Xây dựng, củng cố đảng là việc làm thường xuyên, nhưng đây là lần đầu tiên trong Nghị quyết về xây dựng Đảng được Đảng ta chỉ rõ các bước tiến hành tự phê bình và phê bình từ trên xuống dưới, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân vừa thể hiện trách nhiệm, vừa khẳng định quyết tâm của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban chấp hành Trung ương về chống suy thoái trong Đảng. Đúng như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói: Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương mà kiên quyết và nghiêm túc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình thì chắc chắn sẽ tạo ra sự chuyển động tích cực trong toàn Đảng về cuộc sinh hoạt chính trị quan trọng này… Tổng bí thư nhấn mạnh, “Sự gương mẫu của Trung ương là cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa quyết định”.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, một Đảng có dũng khí tự phê bình và phê bình thẳng thắn nhận khuyết điểm sai lầm, kiên quyết sửa chữa khuyết điểm, sai lầm sẽ là một Đảng chắc chắn tiến bộ. Lê -nin cũng đã chỉ ra trong sinh hoạt Đảng: Thảo luận thì chung, trách nhiệm thì riêng, riêng đến từng người một, nhất là người giữ chức vụ lãnh đạo.
Xây dựng quy chế “kiểm soát quyền lực”
Đồng thời với tự phê bình và phê bình các nhóm giải pháp đã tập trung xây dựng cơ chế, chính sách hợp lý, chặt chẽ để “kiểm soát quyền lực” của tổ chức Đảng và các đảng viên, nhất là nhóm đảng viên có chức vụ, quyền lực cũng là bước đột phá của giải pháp thực hiện trong nghị quyết xây dựng Đảng lần này.
Tại nhóm giải pháp về tổ chức, cán bộ và sinh hoạt đảng đã quy định rõ việc thực hiện quy chế chất vấn trong sinh hoạt Đảng, nhất là chất vấn trong các kỳ họp Ban Chấp hành Trung ương và cấp ủy các cấp.
Thực tế, lâu nay cách lấy phiếu tín nhiệm ở các tổ chức Đảng có làm, nhưng mỗi nơi lấy phiếu tín nhiệm một khác. Thậm chí cùng đề bạt cán bộ ở một vị trí, tại một đơn vị, nhưng mỗi lần lấy phiếu tín nhiệm cũng một khác; cách lấy phiếu tín nhiệm thì hình thức, thiếu dân chủ… Chính vì thế mà không ít trường hợp người làm công tác tổ chức cán bộ lợi dụng nguyên tắc dân chủ của Đảng để mưu cầu lợi ích cá nhân. Khắc phục kẽ hở đó, lần này Ban Chấp hành Trung ương giao cho Ban Tổ chức Trung ương phối hợp, xây dựng quy chế thống nhất nhằm đổi mới cách lấy phiếu tín nhiệm trong đánh giá, nhận xét cán bộ theo hướng mở rộng đối tượng tham gia; quy định việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm hằng năm đối với các chức danh lãnh đạo trong cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể. Những người hai năm liền tín nhiệm thấp, không hoàn thành nhiệm vụ cần được xem xét cho thôi giữ chức vụ mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác như lâu nay. Đồng thời, ra hướng dẫn để thực hiện quy định việc lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn. Có cơ chế, quy định để người trong diện kê khai tài sản phải trung thực, công khai ở nơi công tác và nơi cư trú…
Xây dựng bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật để bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch trong công tác cán bộ, thực hiện quy trình giới thiệu nhân sự theo hướng những người được dự kiến đề bạt, bổ nhiệm phải trình bày đề án hoặc chương trình hành động trước khi cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định; loại trừ khả năng để cán bộ và người thân của cán bộ lợi dụng chức vụ và vị trí công tác để trục lợi; bổ sung hoặc ban hành mới các quy định của Đảng và Nhà nước theo hướng đề cao hơn trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu trong mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân; đẩy nhanh việc cải cách, thực hiện sớm chế độ tiền lương, nhà ở, chống bình quân, cào bằng…
Đồng thời với xây dựng những quy chế mới trong nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách cũng quy định phải khẩn trương rà soát, loại bỏ các quy định, cơ chế, chính sách đã lạc hậu làm cản trở việc thực thi công vụ của cán bộ, công chức, nhất là những cơ chế, chính sách góp phần gây nên trì trệ, tiêu cực trong công tác cán bộ.
Đặc biệt là trong cả 4 nhóm giải pháp đều có những quy định rất cụ thể để nhân dân giám sát đảng viên một cách thực chất.
Ngay từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X Nghị quyết đã đề ra việc “ban hành cơ chế để Mặt trận và các đoàn thể nhân dân thực hiện tốt vai trò giám sát và phản biện xã hội” và tiếp tục được nhấn mạnh tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, nhưng do quy định chung chung, lại thiếu đôn đốc, kiểm tra nên đến nay vẫn chưa ban hành được cơ chế để nhân dân giám sát, phản biện xã hội. Chính vì thế mà không phát huy được vai trò giám sát, phản biện của nhân dân với Đảng thông qua Mặt trận Tổ quốc. Lần này thực hiện các nhóm giải pháp trong xây dựng Đảng, Ban Chấp hành Trung ương giao cho Ban Dân vận Trung ương chủ trì phối hợp với Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị -xã hội, cơ chế để Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể -xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trình Bộ Chính trị ban hành.
Những việc làm ngay, làm quyết liệt, làm có hiệu quả
Với những nội dung được đề ra trong 4 nhóm giải pháp, Trung ương thống nhất phải tiến hành đồng bộ nhiều công việc cụ thể, thiết thực -cũng có những việc cần phải có thời gian chuẩn bị, như xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách…, nhưng cũng có những việc cần thiết cấp bách phải làm ngay, nhất là “Nhóm giải pháp về tự phê bình và phê bình, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cá nhân” yêu cầu phải làm quyết liệt, làm có hiệu quả, theo phương châm “cán bộ chủ chốt, nhất là cấp Trung ương, người đứng đầu làm trước”: “Từng cán bộ, đảng viên, trước hết là từng đồng chí ủy viên Trung ương, ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư tự giác, gương mẫu tự phê bình, kiểm điểm. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thì tiến hành kiểm điểm, đánh giá, làm rõ trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, đẩy mạnh chỉ đạo việc học tập, rèn luyện đạo đức, lối sống; Tăng cường kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử để nâng cao hiệu quả của công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; Phải sớm tổng kết toàn diện công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm; bổ sung, sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng. Kiện toàn và tăng cường trách nhiệm, nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan phòng, chống tham nhũng. Xét xử nghiêm những vụ án tham nhũng, trước hết là những vụ nghiêm trọng, phức tạp, được nhân dân quan tâm.
Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách Nghị quyết cũng đề ra “việc cần làm ngay” là “trong năm 2012 ban hành quy chế giám sát (trực tiếp và gián tiếp) của nhân dân đối với cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng và chính quyền các cấp; trong đó có cơ chế giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị -xã hội, việc tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học; cơ chế để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị -xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”…
Thực hiện những giải pháp đột phá, Ban Chấp hành Trung ương cũng chỉ đạo phải bình tĩnh, tỉnh táo, không nóng vội, cực đoan; giữ đúng nguyên tắc, không để các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội, lợi dụng, kích động, xuyên tạc, đả kích gây rối nội bộ. Những trường hợp sai phạm nghiêm trọng mà không thành khẩn, không tự giác, tập thể giúp đỡ mà không tiếp thu thì phải xử lý thích đáng.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kết luận trong phát biểu bế mạc Hội nghị: "Vấn đề mấu chốt bây giờ là phải chỉ đạo tổ chức thực hiện một cách quyết liệt những nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, nhất là những quyết sách mà Trung ương vừa thông qua tại Hội nghị này".
Với bản chất, truyền thống tốt đẹp của Đảng, lại được nhân dân đồng tình ủng hộ, nhất định Đảng ta sẽ thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, tạo chuyển biến mới trong công tác xây dựng Đảng, làm cho Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Huy Thiêm - Báo QĐND