Những công trình xanh nơi cực nam Tổ quốc

Trong những ngày cuối năm 2012, chúng tôi có dịp đến thăm dự án điện gió lớn nhất Việt Nam đang thi công trên biển Bạc Liêu. Tận mắt chứng kiến những dự án trọng điểm mà Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) đã tài trợ cho phát triển bền vững ở một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chúng tôi mới thấy được hết vai trò quan trọng của một ngân hàng chính sách của Chính phủ. Các dự án này lần lượt đi vào hoạt động, đem lại lợi ích to lớn cả về kinh tế và xã hội ở vùng cực Nam Tổ quốc.

Hình ảnh cột điện gió vươn cao giữa trời nước Bạc Liêu

Những dự án xanh

Trước năm 2010, vùng bãi bồi ven biển thuộc ấp Biển Đông, xã Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu) chỉ là những vuông tôm, rừng ngập mặn… Không ai nghĩ, một tổ hợp năng lượng công nghệ cao sẽ mọc lên tại đây. Nhưng đến nay, nhiều đoàn du khách đã tìm đến đây để chiêm ngưỡng những cột điện gió hiện đại đầu tiên tại Việt Nam mọc lên ngay trên mặt biển. Sẽ khó có thể có điều này nếu VDB không vào cuộc, cho vay để dự án hình thành.

Theo Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Du lịch Công Lý - chủ đầu tư Dự án Nhà máy điện gió Bạc Liêu, dự án điện gió này được khởi công từ tháng 9-2010 và là dự án điện gió đầu tiên tại ĐBSCL. Mặc dù nơi đây có gió tốt nhất trong khu vực và không có vật cản gió, rất thuận lợi để triển khai dự án điện gió, tuy nhiên, dự án điện gió cần vốn đầu tư lớn, khả năng sinh lời không nhanh, nên rất khó tiếp cận vốn từ các ngân hàng thương mại. Chỉ khi VDB và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hoa Kỳ vào cuộc, Nhà máy điện gió Bạc Liêu mới được triển khai.

Ông Tô Hoài Dân, Tổng giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Du lịch Công Lý cho biết: Đến nay, Dự án điện gió Bạc Liêu giai đoạn 1 đã được VDB giải ngân nguồn vốn hơn 644 tỷ đồng, đạt hơn 95% hợp đồng vay vốn. Đến nay, trên bờ biển xã Vĩnh Trạch Đông đã mọc lên 10 cột điện gió, mỗi cột có công suất phát điện 1,6MW. Dự án đã được Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý về nguyên tắc bổ sung vào quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2006-2015 có xét đến 2025 (quy hoạch điện VII).

Nhà máy điện gió Bạc Liêu dự kiến sẽ bắt đầu hòa lưới điện quốc gia vào tháng 1-2013.

Ông Tô Hoài Dân cho biết, dự kiến Nhà máy điện gió Bạc Liêu sẽ bắt đầu hòa lưới điện quốc gia vào tháng 1-2013. Ông tin tưởng, khi đi vào hoạt động, nhà máy điện này có thể đóng góp cho ngân sách tỉnh Bạc Liêu cả trăm tỷ đồng/năm. Ngoài ra, ông Dân cho biết, Công ty có kế hoạch biến khu vực nhà máy điện gió thành trung tâm du lịch, thu hút khách trong vùng đến nghỉ dưỡng. Những cột điện gió cao 80m, đường kính đáy lên tới 4m, cánh quạt có sải cánh 42m… nằm trên mặt nước biển, cách đất liền cả cây số, là những điểm nhấn đẹp. Hiện chưa có trung tâm du lịch nào mở tại đây nhưng đã có nhiều đoàn khách đến thăm dự án năng lượng sạch lớn nhất nước này. "Chúng tôi đang cho xây hệ thống đường dẫn từ đất liền kết nối với cả 10 trụ điện gió. Vì thế, du khách sắp tới có thể đi ra tận chân cột điện gió để tham quan..." - ông Tô Hoài Dân cho biết.

Đánh giá về dự án, đồng chí Võ Văn Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu nhấn mạnh: Tỉnh Bạc Liêu tin tưởng, dự án điện gió sẽ tạo động lực phát triển kinh tế, đưa Bạc Liêu thoát khỏi tỉnh nghèo và lạc hậu trong khu vực ĐBSCL. Tỉnh Bạc Liêu sẽ quy hoạch đầu tư phát triển du lịch sinh thái, nuôi trồng thủy sản ở ngay vùng phát triển điện gió để tận dụng diện tích mặt nước ven biển.

Vẫn theo đồng chí Võ Văn Dũng, từ thành công của Nhà máy điện gió Bạc Liêu, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục triển khai Dự án Trung tâm điện gió miền Tây tại các tỉnh ven biển Trà Vinh và Sóc Trăng. Sau khi hoàn thành vào năm 2015, Trung tâm điện gió miền Tây có quy mô công suất khoảng 500MW.

Bên cạnh Nhà máy điện gió Bạc Liêu, Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Du lịch Công Lý vừa cho ra đời nhà máy xử lý rác hiện đại nhất Việt Nam được xây dựng tại Cà Mau. Công trình này cũng được VDB tài trợ vốn. Nhà máy này không chỉ giải quyết bài toán về môi trường, mà còn góp phần hạn chế chi phí sản xuất nông nghiệp của bà con ĐBSCL trong việc cung cấp nguồn phân hữu cơ vi sinh. Nguồn phân góp phần rất lớn trong việc cải tạo đất, nâng cao năng suất cây trồng nhưng lại tiết kiệm chi phí sản xuất rất lớn. Giá tiền cho mỗi ki-lô-gam phân chỉ dao động trên dưới 1000 đồng, nhưng hiệu quả lại khá cao nên được nhiều nông dân ĐBSCL ưa chuộng.

Nhà máy xử lý rác tỉnh Cà Mau có công suất thiết kế xử lý 200 tấn rác/ngày, được khởi công xây dựng từ năm 2010 với tổng kinh phí 350 tỷ đồng. Đây là nhà máy có công nghệ hiện đại nhất Việt Nam và là nhà máy xử lý rác đầu tiên ở khu vực ĐBSCL. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, mỗi ngày, nhà máy thu gom được từ 80 đến 90 tấn rác.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Dương Thanh Bình, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau nhận xét: Nhà máy xử lý rác của Cà Mau là nhà máy có dây chuyền công nghệ xử lý rác tiên tiến, bảo đảm vệ sinh môi trường, vừa xử lý toàn bộ lượng rác của thành phố, các huyện, vừa sản xuất mỗi ngày 50 tấn phân vi sinh phục vụ cho sản xuất. Nhà máy đi vào hoạt động thể hiện sự nỗ lực rất lớn của tỉnh cũng như thực hiện tốt việc xã hội hóa công tác thu gom và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt; phấn đấu đến năm 2020 việc thu gom và xử lý rác thải, nước thải trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tại các khu vực đô thị, đạt hơn 80%.

Cụm, tuyến dân cư vượt lũ

Tại ĐBSCL, những năm trước đây, tình trạng ngập lũ mùa nước nổi đã gây ra những tổn thất to lớn cho người dân. Chỉ riêng tại địa bàn tỉnh An Giang, mùa lũ năm 2000 có tới hàng trăm ngôi nhà bị ngập, 134 người chết; mùa lũ năm 2001 cũng có tới 101 người bị chết. Các năm sau này cũng làm hàng nghìn ngôi nhà bị ngập, hàng trăm người bị chết do lũ.

Thực hiện Chương trình Xây dựng cụm tuyến dân cư vùng thường xuyên bị ngập lũ các tỉnh ĐBSCL (đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt), VDB đã hỗ trợ tích cực dự án cụm tuyến dân cư vượt lũ. Tính riêng trên địa bàn tỉnh An Giang, từ năm 2002 đến năm 2007, VDB - Chi nhánh An Giang - đã cho vay thực hiện chương trình hơn 300 tỷ đồng trong tổng số vốn 730 tỷ đồng (số còn lại do ngân sách Trung ương cấp). Kết quả, chỉ trong 5 năm, An Giang đã xây được 203 cụm, tuyến dân cư vượt lũ với diện tích hơn 838ha, có 38.533 nền nhà đã được xây lên, tránh ngập lũ. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng cụm tuyến dân cư vượt lũ cũng được quan tâm, với 197 cụm, tuyến có hệ thống giao thông đường bộ; 151 cụm, tuyến có hệ thống cấp, thoát nước; 202 cụm tuyến có hệ thống cấp nước sạch, có điện. Và con số ý nghĩa nhất là kết thúc giai đoạn 1, gần 30.000 hộ dân đã được vào ở trong cụm, tuyến vượt lũ.

Một góc Nhà máy xử lý rác tỉnh Cà Mau.

Giai đoạn 2 từ năm 2008 đến năm 2012, trong tổng số vốn đầu tư hơn 630 tỷ đồng, VDB cũng đã cho vay tới hơn 315 tỷ đồng và đã giải ngân xong trong tháng 6-2012. Nhờ đó, tỉnh An Giang đã xây thêm được 42 cụm, tuyến dân cư vượt lũ với tổng diện tích lên tới 224ha với hơn 11.000 nền nhà.

Theo đánh giá của UBND tỉnh An Giang, nhờ Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư vùng thường xuyên ngập lũ với sự hỗ trợ tích cực của VDB, nhiều hộ nghèo thường xuyên bị lũ đe dọa nay đã có chỗ ở ổn định, trẻ em đến trường an toàn hơn, sinh hoạt dân cư diễn ra bình thường, kể cả trong những năm có lũ lớn.

Theo ông Huỳnh Thế Năng, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh An Giang, Chương trình Xây dựng cụm,

tuyến dân cư vùng thường xuyên ngập lũ các tỉnh ĐBSCL đã giúp bảo đảm an sinh vùng lũ, một số cụm tuyến dân cư vượt lũ đã trở thành hạt nhân để phát triển các điểm đô thị mới ở An Giang...

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích to lớn cả về kinh tế và xã hội của dự án cụm tuyến dân cư vượt lũ, không ít vấn đề mới đang đặt ra như: Tạo công ăn việc làm và sinh kế lâu dài cho người dân trong cụm dân cư; quy hoạch phát triển lâu dài đáp ứng yêu cầu ăn ở, học hành, đi lại, chữa bệnh... cho người dân; xây dựng các cụm dân cư văn hóa, văn minh, sạch đẹp... VDB đã phát huy vai trò là một định chế tài chính quan trọng cung cấp nguồn lực tài chính để thực hiện dự án, nhưng để giải quyết các vấn đề trên, rất cần sự vào cuộc của các doanh nghiệp, các tập đoàn kinh tế của trung ương và địa phương. 

Báo Quân đội Nhân Dân