Nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đảng tại Doanh nghiệp Nhà nước

Tổ chức cơ sở đảng (TCCSĐ) là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở. TCCSĐ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự vững mạnh và năng lực lãnh đạo của Đảng.

Lãnh đạo, theo quan điểm Hồ Chí Minh: “Lãnh đạo là làm đày tớ nhân dân”; Đảng lãnh đạo là chỉ sự ảnh hưởng của Đảng đối với các chủ thể chính trị, Đảng lãnh đạo tức là đảng có vai trò tiên phong, vạch hướng, xác định mục tiêu đúng đắn, đồng thời tạo được uy tín để thuyết phục các chủ thể chính trị, cộng đồng xã hội đi theo và thực hiện các mục tiêu đó, các tổ chức đảng và đảng viên phải hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, làm tấm gương sáng cho quần chúng noi theo. Đảng lãnh đạo là một khái niệm không gắn với quyền lực, không áp đặt, không ép buộc.

Năng lực lãnh đạo của TCCSĐ là năng lực đề ra những mục tiêu, nhiệm vụ chính trị đúng đắn, sát hợp của Đảng bộ, chi bộ đồng thời là khả năng tổ chức thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ đó.

Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc giữ cổ phần, vốn góp chi phối, tổ chức và hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn.

Xác định được vai trò quan trọng của các TCCSĐ đối với sự phát triển của doanh nghiệp, Đảng đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết, quy định nhằm xây dựng, củng cố các tổ chức đảng đồng thời cũng quy định chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức đảng, mối quan hệ trong hoạt động của cấp ủy đảng với các tổ chức của doanh nghiệp, cụ thể như: Quy định số 287-QĐ/TW ngày 8-2-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) quy định chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong doanh nghiệp nhà nước (Doanh nghiệp cổ phần, Doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn, trong đó Nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ); Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3/6/2017 của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và doanh nghiệp nhà nước đã nêu bật vai trò của doanh nghiệp nhà nước: Doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế, làm công cụ vật chất quan trọng để Nhà nước định hướng và điều tiết vĩ mô, làm lực lượng nòng cốt, góp phần chủ yếu để kinh tế nhà nước thực hiện vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, là chủ lực trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Công tác lãnh đạo của TCCSĐ trong các doanh nghiệp Nhà nước qua thực tiễn đã cho thấy, nhiều tổ chức cơ sở đảng đã giữ vững và phát huy tốt vai trò lãnh đạo trong doanh nghiệp, góp phần giữ được ổn định và phát triển, các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách Nhà nước và thu nhập bình quân của người lao động đều tăng. Các cấp ủy Đảng đã tích cực tuyên truyền, giáo dục cán bộ công nhân viên (CBCNV), người lao động và các thành viên trong bộ máy quản lý của doanh nghiệp chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời góp phần bảo đảm điều tiết hài hòa giữa 3 lợi ích: Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động; tạo lập mối quan hệ giữa cấp ủy đảng với Hội đồng Thành viên (hoặc Hội đồng quản trị), Ban Tổng Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) và các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp, tạo môi trường làm việc lành mạnh, đoàn kết, nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất, kinh doanh; các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp hoạt động tốt hơn, sản xuất kinh doanh thuận lợi, người lao động yên tâm, phấn khởi làm việc.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa XII đã chỉ ra một số tồn tại hạn chế của các doanh nghiệp Nhà nước như: Hiệu quả sản xuất kinh doanh còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực Nhà nước đầu tư; nợ nần, thua lỗ, thất thoát lớn. Cơ chế quản trị doanh nghiệp nhà nước chậm được đổi mới, kém hiệu quả, chưa phù hợp với các thông lệ, chuẩn mực quốc tế; tính công khai, minh bạch còn hạn chế; Việc cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và thoái vốn nhà nước triển khai chậm, quá trình cổ phần hóa còn nhiều yếu kém,... trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp nhà nước chưa rõ ràng; công tác cán bộ, chính sách tiền lương còn bất cập, chưa phù hợp với cơ chế thị trường; đổi mới phương thức lãnh đạo của các tổ chức đảng, phương thức hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp chưa theo kịp yêu cầu đổi mới, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước.

Với những tồn tại, hạn chế như đã nêu trên đòi hỏi các TCCSĐ trong doanh nghiệp nhà nước phải đổi mới mô hình tổ chức và phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo của đảng. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, trong hoàn cảnh, điều kiện quốc tế có nhiều thay đổi, xu thế quốc tế hóa và toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ tạo ra những thời cơ và thách thức mới cho nước ta trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế. Để theo kịp với xu thế phát triển của thế giới và các nước trong khu vực, các TCCSĐ trong doanh nghiệp Nhà nước cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với các hoạt động của doanh nghiệp.

Trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, quyết định, chương trình, kế hoạch của cấp ủy cấp trên. Cấp ủy doanh nghiệp cần tăng cường định hướng chính trị trên tất cả các mặt hoạt động của Doanh nghiệp thông qua các nghị quyết, kết luận ... ; phù hợp với điều kiện thực tế sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và điều lệ của mỗi tổ chức.

Hai là, xác định đúng nhiệm vụ chính trị và chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của  Đảng bộ, doanh nghiệp.

Đây là nội dung đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ trong Doanh nghiệp. Xác định nhiệm vụ chính trị đúng đắn chi phối toàn bộ quá trình đó, mọi hoạt động của Doanh nghiệp đều xoay quanh nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị đã được xác định. Nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ Doanh nghiệp còn là phương hướng hoạt động của chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội trong Doanh nghiệp.

Để xác định đúng nhiệm vụ chính trị, cấp uỷ doanh nghiệp phải nắm vững chủ trương, đường lối chính sách của đảng, pháp luật của nhà nước, chương trình, kế hoạch công tác của cấp trên, nắm chắc đặc điểm, thế mạnh, tình hình thực tế tại đơn vị, tâm tư nguyện vọng chính đáng của người lao động đồng thời  phải có tri thức nhất định về các lĩnh vực của đời sống xã hội, lắng nghe ý kiến của CBCNV, tiến hành thảo luận bàn bạc một cách dân chủ tại Đại hội và các kỳ họp. Định kỳ sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm.

Trên cơ sở các nhiệm vụ chính trị, cấp ủy tiến hành công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất cao trong CBCNV và chỉ đạo như chính quyền, các tổ chức cụ thể hóa nhiệm vụ chính trị thành chương trình kế hoạch để thực hiện. Cấp ủy doanh nghiệp phải bám sát chức năng, nhiệm vụ để lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức, các đơn vị phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo; chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị quyết liệt thực hiện chiến lược về sản xuất, kinh doanh, tái cơ cấu doanh nghiệp,... Quan tâm kiện toàn bộ máy chính quyền đảm bảo chất lượng, sắp xếp tổ chức các đơn vị, các đoàn thể gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả; Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, tay nghề cho CBCNV, phát huy tính sáng tạo của CBCNV trong lao động sản xuất.

Ba là, thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng và lãnh đạo xây dựng các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp.

Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Đảng ủy cấp trên để tập trung lãnh đạo chỉ đạo các cấp ủy trực thuộc thực hiện tốt công tác xây dựng đảng trên các mặt: công tác chính trị tư tưởng, tổ chức cán bộ và kiểm tra giám sát. Tiếp tục đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao hiệu quả và vai trò lãnh đạo toàn diện của TCCSĐ tại doanh nghiệp trong việc chấp hành các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; xây dựng và thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh; sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn của Nhà nước.

Xây dựng Đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, thực sự là hạt nhân chính trị đủ sức lãnh đạo các mặt hoạt động của doanh nghiệp; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đặc biệt là đội ngũ cấp ủy viên các cấp có phẩm chất chính trị, đạo đức, uy tín, trình độ, năng lực tốt, có tinh thần trách nhiệm cao và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, thực sự là chiến sỹ tiên phong trong mọi hoạt động của Đảng bộ và doanh nghiệp. Chú trọng phát triển đảng viên mới, đảm bảo chất lượng.

Lãnh đạo đổi mới, hoàn thiện mô hình tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp. Kịp thời kiện toàn tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội đồng bộ với quá trính triển khai cơ cấu lại doanh nghiệp. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; phát huy vai trò của các đoàn thể trong thực hiện và giám sát thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về cơ cấu lại doanh nghiệp; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Làm tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng, giới thiệu quần chúng ưu tú cho đảng xem xét, kết nạp.

Bốn là, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống quản trị và nâng cao năng lực, phẩm chất của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp.

- Cơ cấu lại, đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp:

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, cấp ủy cần tăng cường tuyên truyền, quán triệt để mọi cán bộ, đảng viên nhận thức và nắm vững quan điểm của Đảng về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước. Xác định cơ cấu lại, đổi mới doanh nghiệp nhà nước theo cơ chế thị trường là quá trình thường xuyên, liên tục đảm bảo doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí then chốt và là một lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

Nghị quyết Trung ương khóa XII đã xác định mục tiêu cụ thể về đổi mới quản trị doanh nghiệp nhà nước đến năm 2030: Doanh nghiệp nhà nước phải đáp ứng đầy đủ các chuẩn mực quốc tế về quản trị doanh nghiệp. Muốn vậy các cấp ủy đảng cần xác định được công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước là nhiệm vụ trọng tâm, lựa chọn những nội dung trọng tâm, trọng điểm để ban hành các nghị quyết, chương trình, kế hoạch cụ thể, kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Cơ cấu lại bộ máy tổ chức và cán bộ theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả bằng các cơ chế, chính sách phù hợp; phân cấp, phân quyền rõ ràng, sắp xếp, bố trí hợp lý đội ngũ cán bộ; chú trọng bồi dưỡng, đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực lãnh đạo, điều hành và tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ lãnh đạo, quản lý; có cơ chế, chính sách thu hút và sử dụng hiệu quả lao động trình độ cao. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản, cơ chế chính sách theo quy định pháp luật hiện hành và phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Đẩy mạnh công tác quản trị, kiểm soát nội bộ để phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý của doanh nghiệp.

Đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của người đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Làm rõ trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu tổ chức đảng trong doanh nghiệp khi để xảy ra thua lỗ, thất thoát trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Gắn kết quả thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với kiểm điểm, đánh giá, xếp loại tổ chức đảng và đảng viên hàng năm.

Thực hiện mạnh mẽ chủ trương trẻ hóa, tiêu chuẩn hóa, thể chế hóa và từng bước nhất thể hóa chức danh cán bộ; tạo bước chuyển có tính đột phá về xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở.

- Nâng cao năng lực công tác, phẩm chất của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp:

Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác cán bộ hiện nay, đòi hỏi cán bộ chủ chốt doanh nghiệp phải thực sự chủ động, có tư duy đổi mới sáng tạo, có khả năng phát hiện và xử lý kip thời những vấn đề mới nảy sinh; mạnh dạn đề xuất những nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả để phát huy, thúc đẩy hoặc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho danh nghiệp. Dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Đồng thời phải thực sự là người tiên phong, gương mẫu, có khả năng quy tụ và phát huy được sức mạnh tổng hợp của tập thể cũng như năng lực sở trường của mỗi cá nhân trong công việc.

Có nhiều giải pháp để nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, song mỗi doanh nghiệp và từng cán bộ đảng viên phải chú trọng thực hiện một số giải pháp sau đây:

+ Có nhận thức đúng đắn về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ: Công tác cán bộ là khâu "then chốt" của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững. Những chủ trương, quan điểm về xây dựng đội ngũ cán bộ cần được các TCCSĐ và đảng viên thấm nhuần sâu sắc và nhận thức đúng đắn bằng việc xây dựng những đề án, kế hoạch cụ thể trong từng khâu của công tác cán bộ để chỉ đạo thực hiện.

+ Coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống và chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, đảng viên: Để có đội ngũ cán bộ tốt, công tác cán bộ phải được triển khai bài bản, có kế hoạch, có lộ trình nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ doanh nghiệp một cách toàn diện về chính trị, tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức cách mạng, phong cách công tác, v.v.. theo đúng tiêu chí, tiêu chuẩn, chức danh quy định.

+ Phát huy vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng trong giáo dục, rèn luyện cán bộ: Các cấp ủy đảng cần tăng cường công tác quản lý, giáo dục và phân công công tác cho từng đảng viên, thường xuyên kiểm tra đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng. Đối với những đảng viên thoái hoá biến chất, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của nhà nước, giảm sút ý chí phấn đấu, phải thi hành kỷ luật bằng các hình thức phù hợp. Kiên quyết đưa ra khỏi Đảng các đảng viên không đủ tư cách. Chú trọng nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng.

+ Đề cao vai trò tự giác tu dưỡng, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức lối sống, năng lực công tác của cán bộ, đảng viên: Mỗi cán bộ, đảng viên phải ý thức được việc học tập, tu dưỡng, rèn luyện bản thân là công việc thường xuyên, suốt đời. Thực hiện tốt việc cam kết tu dưỡng phấn đấu, rèn luyện để nâng cao năng lực công tác, bản lĩnh chính trị cho bản thân.

Những giải pháp về xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng và có trình độ chuyên môn cao, xứng tầm với nhiệm vụ của thời kỳ mới đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện đồng bộ, thường xuyên, chú trọng từng khâu, có kế hoạch cụ thể.

Năm là, đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà nghị quyết đại hội Đảng bộ các cấp đã đề ra. Cấp ủy, các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp tăng cường tuyên truyền, vận động, tạo sự chuyển biến về nhận thức để mọi người hiểu rõ ý nghĩa, mục đích của các phong trào thi đua. Từ đó tích cực hưởng ứng, tham gia các phong trào thi đua. Mỗi đảng viên phải phấn đấu trở thành đảng viên xuất sắc, tổ chức đảng phấn đấu trở thành tổ chức đảng vững mạnh, cán bộ đảng viên nêu gương và là hạt nhân của các phong trào thi đua.

Kịp thời khen trưởng những tấm gương tiêu biểu, tập thể điển hình, cá nhân có thành tích xuất sắc trong các phong trào thi đua qua đó tạo động lực phấn khởi, khuyến khích CBCNV và người lao động tiếp tục phấn đấu và cống hiến nhiều hơn.

Sáu là, đề cao trách nhiệm và tăng cường sự chỉ đạo hướng dẫn kiểm tra của cấp trên.

Cấp trên cần ban hành những chính sách quy định đúng đắn để làm chuẩn mực hướng dẫn hoạt động và chủ động tháo gỡ những khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp; tăng cường công tác kiểm tra giám sát với cấp uỷ cấp dưới và doanh nghiệp; duy trì nghiêm chế độ họp giao ban hàng quý để nghe các doanh nghiệp báo cáo về tổ chức thực hiện nhiệm vụ, nếu có thiếu sót phải tập trung giải quyết kịp thời.

Nhóm tác giả của Đảng ủy Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tài liệu tham khảo:

1. Quy định số 287-QĐ/TW ngày 8-2-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa X về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong doanh nghiệp nhà nước (Doanh nghiệp cổ phần, Doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn, trong đó Nhà nước sở trên 50% vốn điều lệ).

2. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam.

3. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khóa X "Về nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên".

4.  Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về “Tiếp tục đổi mới, cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước”.