Nội dung cuộc đối thoại của Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng với nhân dân

 

Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng đối thoại trực tuyến với người dân - Ảnh Chinhphu.vn

Ngày 3/1 vừa qua, đến dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị  triển khai nhiệm vụ ngành Công Thương năm 2012, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đánh giá những kết quả đạt được của ngành trong năm 2011 là khá toàn diện, nổi bật là sự phát triển của ngành công nghiệp; đẩy mạnh và mở rộng thị trường xuất khẩu, giảm nhập siêu; quản lý thị trường giá cả, kiểm soát đầu cơ tăng giá…Những kết quả này đã góp phần thiết thực vào sự phát triển chung của đất nước.

Bước vào năm 2012, một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đặt ra cho ngành Công Thương là tháo gỡ khó khăn cho phát triển sản xuất, kinh doanh; tăng cường huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư; phát triển các ngành công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, tạo ra nhiều sản phẩm xuất khẩu; chú trọng phát triển công nghiệp phụ trợ.

Đó là những nhiệm vụ hết sức nặng nề đặt ra đối với ngành Công Thương nhằm góp phần thực hiện thắng lợi những mục tiêu kinh tế – xã hội mà chính phủ đã đề ra trong năm 2012.

Để nhân dân cả nước có thông tin một cách tổng thể, đầy đủ về những nhiệm vụ trọng tâm của năm 2012, đồng thời giải đáp sự quan tâm của người dân trên lĩnh vực này, tại Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng đối thoại trực tuyến với nhân dân.

Cùng dự đối thoại còn có các đồng chí là lãnh đạo các Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương.

Cuộc đối thoại được truyền hình trực tiếp qua mạng internet, truyền hình trực tiếp trên kênh thời sự - chính trị VTC1- Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, phát thanh trực tiếp trên Đài tiếng nói Việt Nam.

BTV: Thưa Bộ trưởng, trong năm 2011, ngành Công Thương đã đạt được những kết quả toàn diện. Tuy nhiên ngay trong báo cáo tổng kết của ngành cũng đã chỉ ra một số mặt còn hạn chế. Xin Bộ trưởng có thể chia sẻ những thành công nổi bật cũng như những hạn chế cần tập trung khắc phục trong năm 2012?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Thưa các đồng chí và khán giả, hôm nay, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, với sự giúp đỡ của Cổng TTĐT Chính phủ và các cơ quan truyền thông, góp phần cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động quản lý Nhà nước, Bộ Công Thương có dịp đối thoại với người dân.

Năm 2011 khép lại với những thành tích quan trọng của cả nước. Đóng góp vào thành tích đó, ngành Công Thương có nhiều nỗ lực, cố gắng từ cơ quan bộ, Sở Công Thương, doanh nghiệp, các hiệp hội và với sự giúp đỡ của nhân dân cả nước.

Về phát triển công nghiệp, dù có nhiều khó khăn, như chi phí đầu vào, chịu sức ép cạnh tranh của hàng nước ngoài, thị trường xuất khẩu, tín dụng khó khăn nhưng với các giải pháp đúng đắn của Chính phủ, nỗ lực của doanh nghiệp…, công nghiệp vẫn tăng trưởng, giá trị sản xuất công nghiệp tăng 12,7%. Năm trước đây, tốc độ từ 14, 15%. Đặc biệt ngành Công nghiệp đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của nhân dân, không để thiếu hàng, sốt giá.

Kết quả thứ hai là hoạt động thương mại, xuất nhập khẩu. Xuất khẩu đạt 96,3 tỷ USD, tăng 33%. Trong bối cảnh kinh tế thế giới khó khăn thì đây là một cố gắng hết sức lớn, là kết quả của một loạt nhóm giải pháp của Chính phủ, thể hiện đúng đắn trong quyết sách.

Cũng là lần đầu tiên xuất khẩu xấp xỉ 100 tỷ USD, tính bình quân đầu người vượt ngưỡng 1.000 USD, đứng thứ 5 ở ASEAN. Do đó, cán cân thương mại cải thiện rõ rệt. Với các giải pháp của Chính phủ, của Bộ Công Thương, một mặt đã đảm bảo nhập khẩu các máy móc, thiết bị, nguyên nhiên liệu cần thiết, tăng cường kiểm soát nhập siêu. Năm 2007 khi gia nhập WTO, nhập siêu khoảng 30%, nay được đưa xuống còn dưới 10% kim ngạch xuất khẩu. Đây là một bức tranh sáng của cán cân thương mại.

Kết quả thứ 3 là thị trường nội địa, đảm bảo cân đối các mặt hàng thiết yếu,  đặc biệt là điện, thực hiện tương đốt tốt sản xuất và cung ứng, về cơ bản đã đáp ứng đủ điện cho nhu cầu của nhân dân, sản xuất và các sự kiện quan trọng của đất nước. Nhu cầu đối với các mặt hàng khác cũng được đáp ứng đủ, thị trường nội địa phát triển tương đối tốt, tăng trưởng hơn 24%.

Kết quả thứ 4 quanh vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế. Bộ Công Thương tham gia tích cực với các bộ, ngành địa phương giúp Trung ương Đảng, Quốc hội thực hiện chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế. Chúng tôi tham mưu cho lãnh đạo trong các chuyến đi nước ngoài trong việc ký kết các hiệp định thương mại, tăng cường tuyên truyền phổ biến về các hiệp định thương mại đã ký kết... tích cực tham mưu cho Chính phủ đàm phán, tiến tới ký hết các hiệp định kinh tế....

Đó là những thành tích tóm tắt của ngành trong năm 2011. Dự hội nghị tổng kết ngành Công Thương năm 2011, Thủ tướng Chính phủ đã biểu dương những thành tích này của ngành.

Bên cạnh những thành công, chúng tôi tự nhận thấy còn không ít hạn chế, bất cập thậm chí là khuyết điểm. Trước hết, công nghiệp tuy vẫn duy trì tăng trưởng nhưng có biểu hiện chậm dần những thành cuối năm, cho thấy chưa ổn định, bền vững. Cơ cấu các lãnh vực, ngành hàng chậm chuyển dịch, nặng về công nghiệp gia công, sử dụng nhiều lao động, khai khoáng. Còn công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, tận dụng được lợi thế của VN về vị trí địa lý, về nhân lực còn hạn chế. Công nghiệp hỗ trợ kém phát triển, phải nhập nhiều vật tư, linh kiện còn nhiều khiến nhập siêu.

Về xuất khẩu dù đạt tăng trưởng cao nhưng cơ cấu ngành hàng chuyển dịch còn chậm, còn dựa nhiều vào các mặt hàng từ khu vực nông nghiệp, chế biến, sử dụng nhiều lao động, khai khoáng... tỷ trọng hàng chế biến, có giá trị nội địa cao còn hạn chế, tỷ trọng khiêm tốn. Nếu không có biện pháp chuyển đổi, chuyển dịch cơ cấu thì tốc độ khó mà duy trì được, và mất lợi thế với một số mặt hàng.

BTV: Trong những ngày vừa qua, sau khi thông báo về cuộc đối thoại trực tuyến này, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã nhận được rất nhiều câu hỏi của người dân và doanh nghiệp gửi đến cho Bộ trưởng. Và sau đây xin đề nghị Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trả lời những câu hỏi được chúng tôi nhóm lại theo các vấn đề mà người dân và doanh nghiệp quan tâm, trong khi Bộ trưởng trả lời, chúng tôi sẽ liên tục cập nhật các câu hỏi được khán giả, thính giả, độc giả gửi về.

Ông Nguyễn Trí Hoàng – Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội cùng nhiều độc giả gửi tới Bộ trưởng 2 câu hỏi như sau:

- Theo báo chí tôi được biết năm vừa qua, nhập siêu của Việt Nam khoảng hơn 9,5 tỷ USD, giảm gần 25% so với năm trước và chỉ bằng 9,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong khi mục tiêu đề ra là 16%. Đây là kết quả rất đáng mừng nhưng liệu có bền vững? và mục tiêu đến 2015 sẽ cân bằng cán cân thương mại có đạt được hay không, thưa Bộ trưởng ?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Đây là một trong những vấn đề ngành Công Thương hết sức quan tâm và là nội dung cần sự chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả hơn của ngành Công Thương từ cơ quan bộ đến cơ sở.

Nhìn tổng thể, Việt Nam nhiều năm qua cơ bản là nước nhập siêu phục vụ phát triển kinh tế trong khi nhiều chủng loại máy móc thiết bị chưa sản xuất được, nhập khẩu nhiều loại nguyên, nhiên vật liệu. Trong bối cảnh chúng ta tăng trưởng kinh tế phải đầu tư để có thêm năng lực sản xuất mới, đảm bảo nhu cầu sinh hoạt của người dân. Do vậy, nhập khẩu là không tránh khỏi.

Về cơ bản, chúng ta tuy nhập siêu nhưng nhập siêu lành mạnh. Có nghĩa là, trong cơ cấu hàng nhập khẩu của chúng ta, tỷ trọng mặt hàng thiết yếu không thể không nhập như máy móc thiết bị, nguyên nhiên vật liệu, và một số mặt hàng  sinh hoạt thiết yếu cho người dân chiếm  trên 80%. Hàng tiêu dùng và không thiết yếu chỉ chiếm 7%.

Thứ 2, tình hình nhập siêu không thể khắc phục trong “ngày một ngày hai” vì chúng ta nhập khẩu chủ yếu máy móc thiết bị, nguyên nhiên vật liệu. Chừng nào chưa có nền công nghiệp cơ khí chế tạo đủ mạnh, còn thiếu ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển theo đúng trọng tâm trọng điểm, một bộ phận còn chưa thay đổi được thói quen tiêu dùng, chưa dành vị trí thỏa đáng cho hàng trong nước, vẫn hướng về hàng nước ngoài thì chừng đó còn phải nhập khẩu.

Nhân diễn đàn này, tôi xin thông báo, việc nhập siêu của chúng ta sẽ dần từng bước được khắc phục được nhưng không phải chỉ ngành Công Thương làm được, mà cần sự phối hợp giúp đỡ, đồng tình, đồng hành của toàn bộ xã hội, nhân dân, các doanh nghiệp thì mới có thể thực hiện được công việc này.

Về nhập siêu, năm 2011, chúng ta đã đạt một số kết quả bước đầu như tôi đã trình bày ở phần trên. Đây là bước tiến so với năm 2007 và thời kỳ trước đây  Tuy nhiên, mục tiêu năm 2015 có thể cân bằng cán cân thương mại hay không là câu hỏi không hề đơn giản, bởi chúng ta vẫn trong giai đoạn tăng cường đầu tư để tăng cường năng lực sản xuất, qua đó, vẫn phải nhập khẩu nguyên liệu, máy móc... trong nước chưa sản xuất được hay sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu.

Theo tính toán, đến năm 2019-2020, chúng ta mới có điều kiện cân bằng xuất nhập khẩu. Muốn thực hiện được điều này cần nỗ lực hết sức lớn của cả nước, các doanh nghiệp. Tôi xin nhắc lại trong chỉ tiêu kế hoạch 2011-2015 cũng như chiến lược 2011-2020 theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng 11, chúng ta đặt ra mục tiêu năm 2020 phấn đấu cân bằng cán cân thương mại.

Chúng tôi sẽ phấn đấu để có thể hoàn thành mục tiêu sớm hơn thời hạn này.

Câu hỏi của Hội Trí thức KH&CN Trẻ Việt Nam:

- Theo các cam kết gia nhập WTO thì thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng sẽ được giảm rất nhiều. Vậy để hạn chế nhập khẩu đối với những mặt hàng trong nước sản xuất được hoặc nhà nước muốn hỗ trợ phát triển sản xuất trong nước thì chính sách về hàng rào phi thuế quan đã và đang làm được đến đâu và sẽ tiếp tục được hoàn thiện như thế nào?

- Để sản phẩm công nghiệp Việt Nam có thể cạnh tranh được ngay trên chính thị trường nội địa, vấn đề không chỉ là năng suất và giá thành mà phải có thiết kế, sáng tạo. Theo Bộ trưởng, vấn đề này cần được hiểu thế nào và phải làm gì để thúc đẩy?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Theo cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO và các hiệp định thương mại tự do đã ký kết, chúng ta phải giảm thuế suất theo lộ trình, nhưng các lộ trình này rất khác nhau. Có hiệp định thì thời gian giảm thuế ngắn, nhưng có hiệp định thời gian này dài hơn.

Thời gian này được chúng ta căn cứ vào khả năng cạnh tranh của hàng hóa trong nước, nếu khả năng cạnh tranh còn yếu thì tìm biện pháp kéo dài lộ trình, với những hàng hóa có lợi thế, lộ trình đó ngắn hơn.

Với tinh thần đó, chúng ta giảm thuế ngay đối với một số hàng, một số khác thì đàm phán theo hướng các đối tác chấp nhận kéo dài lộ trình vì nền kinh tế VN đang phát triển, trình độ chưa cao. Ví dụ, trong hiệp định thương mại với Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ mà chúng ta cùng ký với các nước ASEAN, chúng ta được hưởng lộ trình dài hơn 6 nước gia nhập đầu tiên của ASEAN, chậm hơn 5 năm, thậm chí là từ 10 đến 15 năm với một số mặt hàng.

Chúng tôi muốn khẳng định rằng khi đàm phán, các bộ, ngành và Bộ Công Thương đã nghiên cứu rất kỹ, tham khảo ý kiến của doanh nghiệp qua VCCI và các hiệp hội, ý kiến của xã hội, để quyết định mặt hàng nào  lộ trình nhanh, chậm. Ví dụ, khi gia nhập WTO, 4 mặt hàng là đường ăn, muối ăn, trứng gia cầm và nguyên liệu thuốc là chúng ta đã đấu tranh duy trì được bảo hộ cho hàng trong nước qua việc cấp hạn ngạch nhập khẩu và thuế. Vì vậy, đảm bảo quyền lợi của người nông dân, đảm bảo khả năng cạnh tranh, có đủ thời gian để nâng năng xuất, chất lượng mặt hàng.

Về các biện pháp kỹ thuật, có thể nói là một sự quan tâm của người dân trong nhiệm kỳ trước và đến nay, tiếp tục là một nột dung được Chính phủ quan tâm. Bộ Y tế đã ban hành quy định về kiểm dịch động thực vật nhập khẩu vào VN. Bộ Công Thương đã nghiên cứu, ban hành quy định thuộc lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ như dệt may. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ ban hành quy định liên quan đến các sản phẩm CNTT...

Chúng ta sẽ làm tốt hơn vì đây là biện pháp được phép, miễn là không mang tính hàng chính, phân biệt đối xử hàng hóa trong nước và nước ngoài. Khi chúng ta ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật còn tính đến không chỉ áp dụng với hàng nước ngoài nhập vào VN mà cả với hàng VN. Nếu VN không thực hiện được mà yêu cầu hàng nước ngoài thực hiện thì không phù hợp. Do đó, quá trình này cần nghiên cứu rất cẩn trọng, có cơ sở thực tế, nhu cầu bảo về người tiêu dùng... Tôi khẳng định Chính phủ đang chỉ đạo làm tích cực, tốt hơn.

Về cầu hỏi thứ hai, đây cũng là một nội dung rất đáng quan tâm để hàng hóa không chỉ tiêu thụ nhờ giá rẻ mà còn nhờ mẫu mã, hình thức. Trong nước, hiện có nhiều mặt hàng có chất lượng thậm chí cao hơn hàng hóa nước ngoài, giá cũng rẻ hơn, nhưng tiêu thụ vẫn chậm. Tôi cho rằng một trong những nguyên nhân là thiết kế, mẫu mã chưa đa dạng, chưa thay đổi kịp phù hợp thị hiếu. Do đó,  một giải pháp mà ngành đặt ra trong năm 2012, đặc biệt là hàng tiêu dùng, yêu cầu về mẫu mã phù hợp thị hiếu cần hết sức quan tâm. Và đây cũng là một nội dung mang tính chiến lược trong sản xuất các mặt hàng thời gian tới.  

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng trả lời câu hỏi của bạn đọc - Ảnh Chinhphu.vn

Lê Thu Hạnh – TX Tam Điêp, tỉnh Ninh Bình: Bộ Công Thương vừa ban hành thông tư qui định thuế nhập khẩu 0% đối với mặt hàng lá và cọng thuốc lá, theo tôi, qui định này vô hình chung đã khuyến khích phát triển sản xuất thuốc lá trong nước, trong khi chúng ta lại đang đẩy mạnh vận động không thuốc lá. Quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Một câu hỏi rất đáng quan tâm bởi hiện nay Quốc hội đang xem xét, tới đây sẽ thông qua Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.

Để trả lời câu hỏi này, cần điểm lại một chút chính sách thương mại và chính sách với hàng nhập khẩu mà tôi đã trình bày.

Theo cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO, mặt hàng nguyên liệu thuốc lá là 1 trong 4 nhóm mặt hàng chúng ta đã đấu tranh để duy trì thuế suất thuế nhập khẩu ở mức cao và dùng hạn ngạch để phân bổ việc nhập khẩu vào Việt Nam. Đối với hàng hóa mà chúng ta còn thiếu, nguyên liệu thuốc lá là 1 trong 4 hàng hóa đó. Hiện nay, trong nước, chúng ta mới chỉ đáp ứng được khoảng 50% cho nhu cầu cho sản xuất thuốc lá.

Xuất khẩu thuốc lá của chúng ta có tỷ lệ không nhiều. Sản xuất ra chủ yếu tiêu thụ trong nước. Hàng năm chúng ta vẫn phải nhập khẩu từ 30.000-40.000 tấn nguyên liệu thuốc lá lá. Đây là nhu cầu rất lớn, chúng ta không thể không nhập khẩu vì vẫn có thực trạng một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng sử dụng thuốc lá. Không phải “ngày một ngày hai” chúng ta có thể bỏ thói quen này dù ai cũng biết tác hại. Đây là thực tế của cuộc sống.

Thứ 2, chúng ta có một loạt nhà máy thuốc lá đã xây dựng trong những năm qua, tạo việc làm và thu nhập cho hàng nghìn người lao động. Không thể một lúc chúng ta có thể dẹp bỏ. Vì thế, chúng ta phải duy trì nhưng duy trì ở mức hạn chế nhất.

Chủ trương của Chính phủ là không tăng thêm, đầu tư thêm cho nhà máy thuốc lá để tăng khả năng sản xuất.

Thứ 2, nhà nước cấm mọi hình thức quảng cáo thuốc lá.

Thứ 3, không nhập khẩu thuốc lá điếu, mà chỉ cho phép nhập khẩu một lượng nguyên liệu thuốc lá cần thiết cho sản xuất trong nước.

Theo cam kết, thuế suất đối với nguyên liệu thuốc lá không phải là 0% như bạn đọc hỏi mà đối với thuốc lá lá là 30%.

Trong số 30.000-40.000 tấn nguyên liệu thuốc lá lá chúng ta nhập hàng năm theo hạn ngạch,  đối với riêng 2 nước bạn Lào, Campuchia, do quan hệ hữu nghị đặc biệt, và do thỏa thuận 2 bên, chúng ta có dành cho 2 nước bạn hạn ngạch rất ít để xuất khẩu sang Việt Nam với thuế suất ưu đãi. Mỗi nước chỉ xuất khoảng 3.000 tấn trong tổng số 30 – 40 ngàn tấn mà chúng ta phải nhập khẩu.

Có thể nói rằng, việc chúng ta duy trì hạn ngạch nhập thuốc lá với thuế suất cao là biện pháp đảm bảo việc duy trì khả năng sản xuất trong nước và hạn chế việc tiêu dùng trong nước, tiến tới sau  khi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội thông qua, thì sẽ có nhiều biện pháp vận động, tuyên truyền trong bộ phận người tiêu dùng dần từ bỏ thói quen hút thuốc lá. Và khi đó, theo tôi, dù muốn hay không, ngành thuốc lá cũng phải đi theo con đường đó, không thể tăng trưởng sản xuất, duy trì mà còn phải thu hẹp, thu gọn lại cơ sở sản xuất. 

Tại thành phố Hồ Chí Minh, ông Hồ Ngọc Thắng là một doanh nhân gửi thư đến Cổng TTĐT Chính phủ nêu vấn đề như sau:

- Bước vào năm 2012, kinh tế Việt Nam và kinh tế thế giới sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn, “sức khỏe” của các doanh nghiệp lại đang yếu đi do thiếu vốn, một số thị trường xuất khẩu chủ chốt của Việt Nam cũng khó khăn do khủng hoảng nợ công. Bộ Công Thương sẽ có những giải pháp gì để đạt mục tiêu xuất khẩu đề ra cho năm 2012? (tăng 14,6% so với năm 2011). Với câu hỏi này đề nghị Bộ trưởng nêu những giải pháp mới, mang tính đột phá?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Mục tiêu xuất khẩu năm là 13%, đạt khoảng 108 tỷ USD. Để đạt mục tiêu này, Bộ tiếp tục các nhóm giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu theo Nghị quyết 11 năm 2011 của Chính phủ, đồng thời đưa ra các giải pháp đặc thù.

Thứ nhất, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đề xuất các giải pháp về vốn, tiếp cận nguồn kinh phí cho vay, giảm bớt khó khăn cho DN.

Thứ hai, đẩy mạnh xúc tiến thương mại trong chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, tập trung và các mặt hàng có lợi thế, những mặt hàng mới có khả năng phát triển. Đồng thời, nghiên cứu, mở rộng thị trường xuất khẩu, những thị trường tiềm năng mà lâu nay chúng ta chưa quan tâm thực sự như Mỹ La tinh, Trung Đông, Châu Phi...

Thứ ba, tăng cường thông tin tuyền truyền, giải thích những lợi thế mà các hiệp định thương mại tự do mang lại để hàng hóa VN có thể khẳng định vị thế tại các thị trường này trong thời gian ngắn. Đồng thời, cảnh báo sớm các biện pháp hạn chế xuất khẩu của các nước, kịp thời ứng phó, để doanh nghiệp kịp thời khắc phục.

Độc giả Đoàn Trung Văn, An Đông, Thừa Thiên Huế: Việc giá điện tăng giá 5% vừa qua là chưa sòng phẳng và vào thời điểm nhạy cảm. Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến về vấn đề này?

Bộ trưởng Bộ Công Thương: Đây là một câu hỏi luôn được quan tâm. Tôi sẽ cố gắng nói ngắn gọn vì Bộ đã có một số dịp trả lời cử tri cả nước về vấn đề này.

Thứ nhất, chúng ta luôn gặp căng thẳng cung cấp điện, có thời điểm căng thẳng quanh năm, có năm căng thưởng vào mùa khô, có năm thì vào cuối năm. Tốc độ tăng trưởng nhu cầu sử dụng điện rất cao, có lẽ là rất ít nền kinh tế nào trên thế giới có nhu cầu tăng cao như VN, bình quân 15%/năm trong 10 năm qua. Và hiệu suất sử dụng điện năng thấp, chúng ta phải đầu tư 2-2,5 đơn vị điện để tăng trưởng GDP 1- 1,5%. Giá điện thì luôn được duy trì ở mức thấp, thậm chí thấp hơn giá thành, vì ngành điện phải thực hiện mục tiêu an sinh xã hội, bên cạnh mục tiêu cung cấp điện cho sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân. Nếu chúng ta nâng giá điện cao hơn giá thành, chắc chắn sẽ ảnh hưởng các chỉ tiêu kinh tế và đời sống.

Do giá rẻ, nên không khuyến khích được tiết kiệm điện, ngành điện khó thu hút đầu tư, không khuyến khích đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp.

Tính đến tất cả thực tế đó, điều nhất quán trong chủ trương của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ là ngành điện phải hoạt động sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, điều này đỏi hỏi có lộ trình, tăng giá điện phải tính toán tác động đến kinh tế, đời sống. Lộ trình ngắn quá thì nền kinh tế không chịu đựng được.

Do đó, năm 2011, Chính phủ đã nhất trí về chủ trương ngành điện được điều chỉnh giá điện theo Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, phải cân nhắc kỹ về mức tăng, về thời điểm, về tác động... Trước khi tăng giá điện, liên Bộ Tài chính – Công Thương đã tính toán và báo cáo Chính phủ có thể tăng trên 10%. Tuy nhiên, việc điều chỉnh như vậy chắc chắn sẽ tác động đến lạm phát, ảnh hưởng đời sống nhân dân, nên ngành điện đã xin ý kiến của Bộ, của Chính phủ. Mức tăng 5% là chỉ tính biến động chi phí trực tiếp đầu vào như xăng dầu, nhân công... chưa tính đến các khoản lỗ do kinh doanh điện của các năm trước. Ngành điện đã chấp hành nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đồng thời có trách nhiệm với đời sống người dân. Lần điều chỉnh này, người nghèo, người dùng từ dưới 100kWh giờ không ảnh hưởng, tức là đại bộ phận người dân, người làm công ăn lương không bị ảnh hưởng.

Về thời điểm tăng giá, như tôi đã nói, nếu chúng ta tiếp tục kéo dài lộ trình điều chỉnh giá điện thì về lâu dài, cung ứng điện sẽ càng khó khăn, gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân.

Ảnh Chinhphu.vn

Ông Trần Tuấn Khải –  Quận Tây Hồ, Hà Nội: Gần đây, Bộ trưởng có trả lời báo chí là khi xét tăng giá điện, Bộ không  để ý đến phần lương của ngành điện vì cho rằng cái đó thuộc trách nhiệm của Bộ Lao Động – Thương binh và Xã hội. Câu hỏi đặt ra là Bộ có thiếu chủ động không ? Nếu Bộ thấy bất hợp lý thì Bộ phải chủ động đề xuất, kiến nghị chứ sao để lỗ to mà lương cao như thế?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Thời điểm ngành điện quyết định điều chỉnh 5% giá điện theo tôi là tương đối hợp lý bởi sau một thời gian chỉ số CPI tăng chậm lại, khả năng nhìn thấy có thể thực hiện được chỉ tiêu khống chế lạm phát ở mức 18%.

Thứ 2, còn cách tương đối xa thời điểm Tết nguyên đán Nhâm Thìn.

Thứ 3, tỷ lệ điều chỉnh thấp.

Nói về chuyện lương của ngành Điện, tôi cũng đã có dịp giải trình, báo cáo Quốc hội, cử tri cả nước khi tham gia trả lời chất vấn cùng Bộ trưởng Vương Đình Huệ. Tôi xin nói rằng, Bộ Công Thương chưa bao giờ phát biểu rằng Bộ không để ý tới lương của ngành điện.

Mà tôi nói rằng, về các chỉ tiêu liên quan đến lương, Bộ LĐTBXH được Chính phủ giao chức năng là cơ quan đầu mối về vấn đề này. Đối với các doanh nghiệp nhà nước, Bộ Công Thương chỉ tham gia, không quyết định và cũng không quy định về lương cho ngành điện.

Bộ LĐTBXH theo quy định là cơ quan chủ trì việc xem xét và quyết định đơn giá tiền lương cũng như theo đó là quỹ tiền lương cho công ty mẹ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Căn cứ phê duyệt là chỉ tiêu sản xuất và kinh doanh điện. Ví dụ, năm 2010, kế hoạch giao cho ngành điện là hơn 90 tỷ kWh. Bộ LĐTBXH đưa ra đơn giá tiền lương được tính trên 1000 kWh là 5.434 đồng, nhân lên với hơn 90 tỷ kWh sẽ ra đơn giá tiền lương và quỹ tiền lương cho công ty mẹ của Tập đoàn.

Còn lại, các công ty thành viên, cũng theo quy định, đều là doanh nghiệp nhà nước, do Hội đồng thành viên Tập đoàn xem xét và quyết định, có tham khảo ý kiến của Bộ LĐTBXH. Như vậy, có nghĩa là, câu chuyện liên quan tới tiền lương của ngành điện, với tư cách là doanh nghiệp nhà nước, do các cơ quan quản lý nhà nước mà chủ trì là Bộ LĐTBXH kiểm tra và quyết định.

Thứ 2, Bộ Công Thương có trách nhiệm tham gia khi xem xét đăng ký kế hoạch của ngành điện, trong đó có chuyện tiền lương khi phối hợp với Bộ LĐTBXH, nhưng tiếng nói quyết định và chủ trì là Bộ LĐTBXH.

Vừa qua theo phản ánh, có sự việc lương cao- thấp ở ngành điện, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH đã quyết định thành lập đoàn kiểm tra. Theo tôi, qua kết quả kiểm tra sẽ thấy việc thực hiện của ngành điện như thế nào trong vấn đề tiền lương.

Tôi muốn nói thêm về câu chuyện tại sao lỗ vẫn được hưởng lương và lương tương đối cao theo dư luận phản ánh, ngành điện vừa thực hiện kinh doanh, vừa thực hiện nhiệm vụ chính trị do Chính phủ giao. Lỗ vừa qua của ngành điện là lỗ kinh doanh điện, đây là lỗ chính sách.

Nếu thực hiện đúng theo các quy định đối với doanh nghiệp sản xuất, ngành điện được phép về nguyên tắc bán sản phẩm của mình phải cao hơn giá thành thì không có câu chuyện lỗ. Nhưng tôi xin khẳng định rằng, đây là lỗ chính sách và lỗ này không liên quan đến quản trị doanh nghiệp của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Nếu họ thực hiện đúng và thực hiện đúng cơ chế giá thị trường thì không có câu chuyện lỗ như vừa rồi.

Về vấn đề tiền lương của ngành điện, chúng tôi luôn sẵn sàng tham gia góp ý kiến với Bộ LĐTBXH chứ không phải là đứng ngoài cuộc…

Sinh viên từ Đại học Quốc gia Hà Nội: Cháu thấy chú ít có ý kiến, không có nhiều tuyên bố... về những vấn đề của ngành mình?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Tôi đánh giá cao câu hỏi thẳng thắn này và mang tính thời sự. Nhiều lãnh đạo các đơn vị thường xuyên có phát biểu. Tôi không phải là không phát biểu, nhưng chủ trương của chúng tôi là lắng nghe và nếu có vấn đề bức xúc thì trân trọng lắng nghe, có biện pháp giải quyết kịp thời. Còn nếu bức xúc chưa đúng thì chọn thời điểm phù hợp để nói lại, để người dân thấy ngành trân trọng, tiếp thu ý kiến của người dân. Theo tôi, đó là cách tiếp cận hợp lý.

Tôi cho rằng không phải là không có khả năng nói, mà tôi tập trung hơn vào thực hiện, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo, tiếp thu ý kiến của nhân dân, tháo gỡ các vấn đề đặt ra.

Nguyễn Xuân Thùy – Thanh Hóa: Qua đợt kiểm tra 4 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu, Bộ Tài chính có kết luận: Nếu không có khoản chênh lệch tỉ giá và khoản chi phí vượt định mức thì kinh doanh xăng dầu có lãi. Một trong những nguyên nhân khiến chi phí vượt định mức là do các doanh nghiệp trả thù lao đại lý quá cao gây nên lỗ kinh doanh xăng dầu. Xin Bộ trưởng trả lời rõ vấn đề này.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Cũng tương tự  ngành điện, thời gian vừa qua có nhiều ý kiến từ nhân dân, người tiêu dùng xung quanh việc kinh doanh của các doanh nghiệp đầu mối về xăng dầu trong đó có Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).

Trước hết, tôi xin tiếp thu ý kiến mang tính chất phê bình của nhân dân đối với hoạt động quản lý nhà nước của Bộ Công Thương trong lĩnh vực xăng dầu.

Nhà nước giao cho ngành Công Thương nhiệm vụ đảm bảo trong bất kỳ tình huống nào đủ xăng dầu phục vụ sản xuất, đời sống nhân dân bằng bất cứ giá nào.

Về chủ quan, chúng tôi thấy rằng, trong những năm qua, mặc dù có nhiều khó khăn, nhưng về cơ bản, chúng ta đã được đáp ứng đầy đủ các nhu cầu thiết yếu về xăng dầu kể cả cho sản xuất và cho đời sống nhân dân.

Chưa có lúc nào chúng ta để xảy ra tình trạng thiếu hàng, thiếu nguồn cung cấp, mà nếu có chỉ là cục bộ ở một vài điểm trong thời gian ngắn.

Thứ 2, về kinh doanh xăng dầu, kết quả kiểm toán tình hình sản xuất kinh doanh của Tổng công ty xăng dầu Việt Nam trong những năm qua cũng như một số đầu mối về kinh doanh xăng dầu, tôi cho rằng đã phản ánh hết sức khách quan và kết quả kiểm toán độc lập này đã được Kiểm toán Việt Nam kiểm tra lại.

Qua kiểm toán từ năm 2008 đến 2010, năm 2008, ngành xăng dầu lỗ về kinh doanh xăng dầu là hơn 10.000 tỷ đồng và được nhà nước cấp bù lỗ.

Năm 2009, kinh doanh xăng dầu có lãi một chút, khoảng 200 tỷ đồng. Bước sang năm 2010, tiếp tục lỗ. Năm 2011, con số chưa được cập nhật, nhưng khả năng lỗ trên 2.000 tỷ đồng.

Tổng thể mà nói, trong 4 năm, kinh doanh xăng dầu của Tổng công ty xăng dầu Việt Nam, trừ năm 2009 là lãi, còn lại là lỗ. Sở dĩ, trong báo cáo tài chính, sau đó được Tổng công ty xăng dầu công bố khi chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, có thông tin có lãi, bởi vì Tổng công ty trong quyết định phê duyệt về giấy phép kinh doanh thì ngoài lĩnh vực xăng dầu, được kinh doanh 5 lĩnh vực nữa là vận tải, xăng dầu, ngân hàng, bảo hiểm và một số lĩnh vực khác. Những lĩnh vực này là lĩnh vực có lãi và khi Tổng công ty công bố, cộng lãi này bù lỗ xăng dầu thì ra lãi tổng thể của Tổng công ty. Như vậy không có nghĩa xăng dầu lãi mà báo lỗ. Mà rõ ràng lỗ thật, nhưng lãi của Tổng công ty là do các hoạt động khác bù lại và do Nhà nước cấp bù lỗ năm 2008 về xăng dầu.

Thứ 2, ngành xăng đầu nói chung là thực hiện đúng yêu cầu và quy định của nhà nước.

Riêng về chi phí, đối với quy định về chi phí có liên quan tới tiêu thụ 1 tấn sản phẩm xăng dầu, theo quy định của nhà nước, Bộ Tài chính là cơ quan ban hành, có phối hợp với Bộ Công Thương nhưng việc quyết định là Bộ Tài chính. Mức chi phí định mức xăng dầu 600 đồng/lít là mức được Bộ Tài chính quyết định, nhưng mức này được ban hành cũng đã lâu rồi, hiện nay, các Bộ Tài chính cũng thấy rằng cần xem xét sửa đổi quy định này vì không phù hợp với yêu cầu thực tế do chi phí đầu vào tăng rất cao. 600 đồng/lít xăng dầu không đảm bảo cho các đại lý có thể tiêu thụ sản phẩm và đảm bảo duy trì sản xuất kinh doanh.

Nhưng do bối cảnh thực tế, đến giờ này, mặc dù đã thừa nhận chi phí này chưa hợp lý nhưng chúng ta cũng chưa có quy định mới. Vì vậy, Tổng công ty xăng dầu Việt Nam trong hoạt động của mình, giữa một bên là nhiệm vụ chính trị không được để đứt nguồn hàng cung cấp cho sản xuất và đời sống nhân dân và một bên là duy trì hoạt động của các đại lý, cửa hàng xăng dầu trong phạm vi hệ thống của mình nên Tổng Công ty buộc phải chi vượt lên mức  600 đồng. Mức vượt này không được nhà nước tính bù lỗ, mà Tổng công ty phải chịu lỗ này, hay nói cách khác không được hạch toán vào giá xăng dầu cho người dân.

Tôi xin nói một thực tế, năm 2010, tình hình kinh doanh xăng dầu khó khăn, giá thế giới tăng cao, nhưng do thực hiện các yêu cầu của Chính phủ về đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, chống lạm phát, nên ngành xăng dầu mà chủ lực là Tổng công ty xăng dầu Việt Nam không được phép điều chỉnh giá xăng dầu và duy trì ở mức thấp, trong khi đó, một số doanh nghiệp đầu mối khác về kinh doanh xăng dầu, vì quy mô kinh doanh nhỏ, nên đại lý của các công ty xăng dầu này đã đóng cửa, bán hạn chế thậm chí đóng cửa, dẫn tới tình hình khan hiếm ở một số địa bàn như Long An, Tây Nguyên.

Chúng tôi đã đi kiểm tra và yêu cầu ngay Tổng công ty xăng dầu Việt Nam phải bằng mọi cách đưa xăng dầu đến bù vào số thiếu hụt này. Do đó, họ tiếp tục phải chịu lỗ cao hơn. Thứ 2, cũng phải có hình thức duy trì đại lý của mình, nếu không đứt nguồn cung ứng thì không hoàn thành nhiệm vụ chính trị mà Chính phủ đặt ra.

Thứ 3, về cơ chế điều hành xăng dầu từ 2009, Chính phủ đã ban hành Nghị định 84 về cơ chế điều hành xăng dầu. Tôi cho rằng, chúng ta đã thực hiện tương đối tốt ở những tháng cuối năm 2009, đầu 2010, tuy nhiên sau đó do biến động thị trường khó khăn nên chúng ta lại chưa thực hiện triệt để Nghị định 84.

Vì vậy dẫn đến chuyện chệch choạc và có phản ánh của dư luận. Trong mọi thời điểm, điều hành xăng dầu là điều hành của Chính phủ và có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Tài chính và Bộ Công Thương. Có thể ý kiến nội bộ khác nhau nhưng khi ban hành và trình Chính phủ thì ý kiến đó là thống nhất, không có chuyện khác nhau giữa điều hành của 2 bên và tham mưu của 2 bên với Chính phủ. Nhân dịp này tôi xin làm rõ thêm tình hình ngành xăng dầu nói chung trong đó có Tổng công ty xăng dầu nói riêng. Rất trân trọng ý kiến của nhân dân, quý vị khán thính giả. Tuy nhiên, rất mong người dân lưu ý, xem xét thông tin được cơ quan nhà nước cung cấp một cách chính thống và có sự chia sẻ với những khó khăn của ngành xăng dầu, hiện có tới 12 đầu mối, trong đó Tổng công ty xăng dầu cũng chỉ là 1 trong những đầu mối đó. Tôi xin khẳng định lại tất cả các báo cáo tài chính đã được kiểm toán cụ thể.

Ảnh Chinhphu.vn

Trần Văn Lập -  Phường Khuê Trung, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng: Vậy trách nhiệm của Bộ Công Thương đến đâu và khi nào Bộ Công Thương sẽ ban hành lại khung thù lao đại lý cũng như định mức hao hụt xăng dầu theo từng chủng loại, tránh tình trạng không rõ ràng như hiện nay?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Thù lao đại lý được hiểu là một bộ phận cấu thành chi phí kinh doanh. Theo Nghị định 84, chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức, quỹ bình ổn giá theo quy định của Bộ Tài chính. Bộ Công Thương chỉ có ý kiến, chứ không quyết định. Việc sửa đổi là thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính. Và chúng tôi rất mong các định mức sẽ được sửa đổi phù hợp thực tế.

Về định mức hao hụt xăng dầu, trước đây mỗi ngành đều ban hành định mức cho ngành mình. Trước đây, Bộ Vật tư lúc đó cũng ban hành định mức hao hụt xăng dầu và năm 1984 là năm cuối cùng ban hành định mức, đến nay đã hơn 26 năm. Sau đó, chúng ta thấy rằng quy chế đó không phù hợp nên để các doanh nghiệp tự quy định định mức hao hụt xăng dầu, vì nó phản ánh vào kết quả sản xuất kinh doanh. Do đó, Bộ Công Thương và trước đây là Bộ Thương mại không ban hành định mức hao hụt xăng dầu và đây chính là điều khiến các doanh nghiệp phải có biện pháp tăng cường quản trị, chống thất thoát.  Và nếu hao hụt xăng dầu vượt định mức thì cũng không được các cơ quan chức năng cho phép hạch toán vào các khoản lỗ.

BTV: Xin chuyển Bộ trưởng một câu hỏi của bạn đọc không nêu rõ tên: Đối với quỹ bình ổn xăng dầu người dân nghi ngờ nếu để quỹ tại doanh nghiệp thì doanh nghiệp có lợi, nhưng về phía các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lại kêu kinh doanh xăng dầu bị lỗ  nhưng vẫn phải trích quỹ bình ổn khiến họ khó  khăn hơn. Theo Bộ trưởng làm thế nào để giải quyết mâu thuẫn này?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Xung quanh việc thành lập và vận hành Quỹ bình ổn xăng dầu có nhiều ý kiến của nhân dân phản ánh những mặt tồn tại của hình thức này.

Tôi xin nói rằng Quỹ bình ổn xăng dầu được thực hiện theo đúng Nghị định 84 của Chính phủ. Quỹ có tác dụng khi thị trường có biến động, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu được trích một tỷ lệ nhất định trong quỹ này để đảm bảo không có biến động quá lớn về giá xăng dầu, dẫn đến ảnh hưởng tới sản xuất và đời sống của nhân dân.

Thời gian qua, tuy mới vận hành nhưng bước đầu, theo báo cáo của Bộ Tài chính, cùng với Bộ Công Thương trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, gần đây cũng được Bộ Tài chính trả lời trước công luận, Quỹ bình ổn xăng dầu đã được thành lập và vận hành theo đúng các quy định của pháp luật (Nghị định 84). Thứ 2, bước đầu đã có tác dụng. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng phát sinh những vấn đề đòi hỏi các cơ quan có liên quan trong đó có Bộ Công Thương, Bộ Tài chính xem xét, tham mưu cho Chính phủ tiếp tục vận hành quỹ này như thế nào, để lại doanh nghiệp hay nhà nước quản lý tập trung và việc sử dụng nó có đúng mục đích không, có phải vì lợi ích của người tiêu dùng hay lợi ích của doanh nghiệp. Tất cả những việc đó đang được Bộ Tài chính cùng Bộ Công Thương phối hợp nghiên cứu và sớm trình Chính phủ trong tinh thần đạo của Chính phủ là rà soát lại Nghị định 84, không phải chỉ có Quỹ bình ổn xăng dầu mà còn có vấn đề thời điềm điều chỉnh giá xăng dầu, mức độ điều chỉnh như thế nào, trách nhiệm, nghĩa vụ của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đối với nhân dân, đất nước như thế nào.

Nhân đây, tôi xin quay lại chuyện bao giờ vận hành Nghị định 84. Xin khẳng định  phải vận hành đúng Nghị định 84 và vận hành ngay, chỉ có điều vì một số nội dung đang được Chính phủ yêu cầu xem xét, và có thể trình Chính phủ để sửa đổi bổ sung cần thiết ví dụ như thời điểm, tỷ lệ điều chỉnh, chúng ta phải có từng bước. Nhưng thực hiện Nghị định 84 là thực hiện nhất quán theo chỉ đạo của Chính phủ.

Đoàn Văn Khánh – Tiên Du, Bắc Ninh: Theo dõi thông tin trên báo chí thời gian gần đây tôi rất lo ngại trước những thông tin về xăng bẩn, xăng không đúng phẩm cấp. Thậm chí có nhiều ý kiến nghi ngờ đây là một trong những nguyên nhân gây ra một số vụ cháy xe vừa qua. Xin Bộ trưởng cho biết Bộ Công thương đã có các biện pháp gì để ngăn ngừa tình trạng này? Từ trước đến nay công tác kiểm tra, giám sát thị trường xăng dầu thế nào mà chỉ đến khi báo chí, dư luận cảnh báo thì ngành chức năng mới vào cuộc ra quân kiểm tra?

Đào Quốc Vượng, Thanh Hóa: Người dân quan tâm chất lượng xăng dầu. Xin hỏi đơn vị vào quản lý chất lượng xăng dầu nhập khẩu?

Đinh Xuân Thu- TP. Nam Định: Vừa qua, Bộ trưởng Giao thông vận tải Đinh La Thăng đã tuyên bố nhận trách nhiệm về các vụ cháy, nổ xe. Tôi đánh giá cao hành động này. Vậy với cương vị là tư lệnh ngành công thương, ông có thể cam kết, nhận trách nhiệm về chất lượng xăng, dầu lưu thông trên thị trường?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Việc chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường kiểm tra, kiểm soát chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường, thực hiện các quy định về giá, các tiêu chuẩn kỹ thuật, các vấn đề liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng (phối hợp với Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)... là nhiệm vụ luôn luôn và thường trực trong quản lý thị trường của Bộ Công Thương.

Qua tăng cường hoạt động kiểm tra, kiểm soát, đã phát hiện nhiều hành vi gian lận thương mại, trong đó có hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Đây là việc được chúng tôi làm thường xuyên, không loại trừ lĩnh vực xăng dầu, đã kịp thời xử lý theo quy định của pháp luật. Ví dụ, năm 2010 đã thu hồi giấy phép kinh doanh nhiều cây xăng bán xăng dầu không đúng quy định. Gần đây, từ chuyện xăng A95 có pha xăng A83, chúng tôi đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường, nhất là ở Đồng Nai và TP.HCM, phối hợp với ngành khoa học và công nghệ kiến nghị chính quyền địa phương xử lý thỏa đáng. UBND TP.HCM đã ra quyết định xử phạt rất nghiêm các cây xăng vi phạm.

Tôi cũng xin kiến nghị, việc giám sát kinh doanh, chất lượng xăng dầu, lực lượng chức năng không thể làm xuể, không thể bao quát hết. Chúng tôi rất mong nhận được phản ánh của người tiêu dùng khi phát hiện các các nhân, tổ chức có sai phạm. Việc phát hiện chính xác, kịp thời, đầy đủ các sai phạm sẽ góp phần giúp ngành Công Thương, các bộ, ngành xử lý nghiêm túc, kịp thời. Người dân có thể phản ánh qua rất nhiều kênh, hoặc là qua cơ quan quản lý thị trường địa phương, Cục Quản lý thị trường ở Trung ương, phản ánh trực tiếp đến Bộ Công Thương. Nếu cần thiết, sau buổi trực tuyến, chúng tôi sẽ cung cấp một lần nữa đường dây điện thoại phản ánh, không chỉ riêng với ngành xăng dầu.

Về trách nhiệm quản lý chất lượng xăng dầu khi nhập khẩu, nếu theo phân công quản lý Nhà nước, chất lượng xăng dầu được giao cho ngành Khoa học và Công nghệ. Đây là một quy định rất rõ ràng. Trong lĩnh vực xăng dầu, Bộ Công Thương chịu trách nhiệm về nguồn cung ứng, chịu trách nhiệm phân bổ chỉ tiêu nhập khẩu tối thiểu theo quy định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, không được để đứt nguồn. Bộ Tài chính chịu trách nhiệm về giá, Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm về chất lượng. Nhưng chúng tôi cũng ý thức được rằng, những ranh giới này không rõ ràng, có đan xen. Chúng tôi cùng cộng đồng có trách nhiệm với ngành Khoa học và Công nghệ trong quản lý chất lượng xăng dầu. Để xảy ra tình trạng một số cơ sở kinh doanh không đảm bảo chất lượng xăng dầu, có phần trách nhiệm của Bộ Công Thương như chúng tôi đã có dịp báo cáo với nhân dân.

Và ý kiến của độc giả Đinh Xuân Thu, như tôi đã trình bày, việc quản lý chất lượng xăng dầu, lưu thông trên thị trường có trách nhiệm của Bộ Công Thương. Như vậy, nếu các cơ quan chức năng qua kiểm tra kiểm soát xác định nguyên nhân từ xăng dầu dẫn đến cháy nổ các phương tiện vận tải, chúng tôi xin nhận trách nhiệm.

Còn để có kết luận chính thức, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Tuy vậy, Bộ Công Thương cũng đã chủ động chỉ đạo các Sở Công Thương, các tổng công ty xăng dầu kiểm tra lại hệ thống phân phối; phối hợp với các Sở Khoa học và Công nghệ kiểm tra, xử lý thỏa đáng theo các quy định về kinh doanh xăng dầu nếu sản phẩm không đảm bảo chất lượng, dù đây có phải là nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp gây ra cháy nổ phương tiện hay không. 

Dù rằng cần phải có ý kiến của các cơ quan có thẩm quyền, song nếu xăng dầu không đảm bảo chất lượng ít hay nhiều cũng sẽ ảnh hưởng đến việc lưu hành an toàn của phương tiện và của người sử dụng.

Tôi xin nói thêm về một vấn đề mà nhiều độc giả chưa được rõ – vấn đề lỗ chính sách. Khi giải trình trước Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã sử dụng khái niệm này. Theo tôi, lỗ chính sách là các khoản lỗ khi các doanh nghiệp thực hiện việc sản xuất kinh doanh không theo các quy định đáng lẽ phải làm – thông thường khi kinh doanh thì doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm về lỗ lãi, tự quyết định về giá, trừ giá các mặt hàng do Nhà nước kiểm soát, lãi được hưởng, lỗ phải chịu chứ không được đổ lên đầu người tiêu dùng.

Với ngành điện, thông thường khi kinh doanh phải bán sản phẩm với giá cao hơn giá thành, nếu không bán được thì anh phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, ngành điện không được bán với giá cao hơn giá thành, thậm chí còn thấp hơn giá thành theo chỉ đạo của Nhà nước, của Chính phủ, để thực hiện công cụ bình ổn giá, thực hiện các mục tiêu về an sinh xã hội, đảm bảo chống lạm phát và thực hiện các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô. Đây là khoản lỗ ngoài ý muốn, ngoài quản trị kinh doanh của ngành điện, lỗ do chính sách của Nhà nước, nên tạm gọi là lỗ chính sách.

BTV: Bộ trưởng có thể công bố địa chỉ mà người dân cả nước có thể phản hồi về gian lận thương mại đặc biệt là chất lượng hàng hóa, trong đó có xăng như Bộ trưởng vừa nói?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Phản ánh các câu chuyện liên quan tới thị trường, mời Cục trưởng Cục quản lý thị trường Nguyễn Hùng Dũng:

Cục trưởng Cục quản lý thị trường Nguyễn Hùng Dũng - Ảnh Chinhphu.vn

Cục trưởng Nguyễn Hùng Dũng: Về địa chỉ cơ quan kiểm tra kiểm soát thị trường, Bộ Công Thương có Cục Quản lý thị trường 91 Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội. Ở các địa phương (tỉnh, thành phố) có các chi cục quản lý thị trường, các quận huyện là đội quản lý thị trường. Có 3 cấp như vậy.

 

Nhiệm vụ chính của lực lượng quản lý thị trường là kiểm tra kiểm soát thị trường đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại. Tất cả các vấn đề liên quan tới kiểm tra kiểm soát thị trường, giá cả, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng… Chúng tôi có danh mục tất cả các đơn vị thuộc lực lượng quản lý thị trường.

Chúng tôi có danh bạ điện thoại đã công khai và chuyển cho các doanh nghiệp biết. Khi có hiện tượng kinh doanh hàng giả, kém, nhái, kém chất lượng mời đến các địa chỉ có liên quan.

Trong danh bạ đó có ghi đầy đủ các đồng chí có trách nhiệm tiếp nhận thông tin, số điện thoại di động, địa chỉ, cơ quan, thậm chí là nhà riêng, tất cả người dân, đồng bào có quan tâm tới khiếu nại, tố cáo liên quan tới hàng hóa thì liên hệ với các đội quản lý thị trường, chi cục, cục quản lý thị trường để chúng tôi kiểm tra, xem xét và xử lý. Nếu vi phạm chúng tôi sẽ xử lý nghiêm khắc thuộc thẩm quyền. Nếu hàng hóa thuộc thẩm quyền của lực lượng công an, chúng tôi phối hợp với lực lượng công an xử lý, nếu hàng hóa thuộc lực lượng khác như thanh tra chuyên ngành Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế… chúng tôi sẽ phối hợp với các lực lượng đó để xử lý.

Cơ quan quản lý thị trường ngoài chức năng kiểm tra, kiểm soát thị trường, còn thêm một chức năng nữa là cơ quan thường trực của Ban chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại của Chính phủ, do Bộ trưởng Công Thương là Trưởng ban chỉ đạo.

Cơ quan của chúng tôi có trách nhiệm phối hợp với các lực lượng kiểm tra kiểm soát   như công an, hản quan, biên phòng, thanh tra chuyên ngành, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải… để cùng xử lý các vụ việc. Chúng tôi còn có trách nhiệm phối hợp với các lực lượng khác để kiểm tra xử lý.

Hoàng Trọng Điền, diêm dân ở xã Hải Lý, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định: Chúng tôi phải khốn đốn vì muối sản xuất ra không tiêu thụ được, trong khi nhiều doanh nghiệp gian lận trong nhập khẩu muối cho thấy cơ quan quản lý Nhà nước với công cụ quota cấp nhập lại đang "vỗ béo” cho một số doanh nghiệp và cá nhân. Xin Bộ trưởng cho biết chủ trương điều hành của Bộ về vấn đề này thế nào? Trong năm 2012 cơ chế quản lý việc nhập khẩu muối có gì mới không?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Câu hỏi này cũng nhận được sự quan tâm của dư luận thời gian qua. Quanh câu chuyện làm thế nào để đảm bảo quyền lợi của diêm dân tại đất nước có trên 3.200km bờ biển, có nhiều điều kiện thuận lợi để sản xuất muối, mà lại phải đi nhập muối, ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của diêm dân, chúng tôi đã có dịp giải trình trước nhân dân, trước Quốc hội. Tuy nhiên, do điều kiện cụ thể, có lẽ giải trình chưa diễn đạt hết ý, nay tôi xin làm rõ thêm vấn đề này.

Trước hết, nói về nhu cầu các loại muối tại Việt Nam, theo thống kê, bình quân một năm chúng ta sử dụng từ 1,3 - 1,4 triệu tấn muối, chủ yếu là muối ăn, ngoài ra còn có muối dùng trong y tế, trong công nghiệp hóa chất. Những năm mà điều kiện thời tiết thuận lợi cho sản xuất muối, mưa ít, nắng nhiều, chúng ta có thể đáp ứng được nhu cầu về mặt số lượng. Tuy nhiên, do phần lớn muối được sản xuất thủ công, phụ thuộc vào thời tiết, nên chất lượng muối đối với một số mục đích sử dụng là chưa đạt yêu cầu, nhất là muối dùng cho y tế để sản xuất dịch truyền, muối cho sản xuất hóa chất... vì tạp chất trong muối tương đối cao, hàm lượng một số hóa chất không đạt yêu cầu... Cho nên, chúng ta buộc phải nhập khẩu một lượng muối để đáp ứng các nhu cầu này.

Như chúng tôi đã nói, muối ăn là một trong 4 mặt hàng được hạn chế nhập khẩu bằng hạn ngạch và bằng thuế suất cao. Trong mấy năm vừa qua, tỷ lệ muối nhập khẩu không nhiều, ví dụ năm 2011 dự kiến nhập 100.000 tấn. Nhu cầu doanh nghiệp khoảng 300.000 tấn, nhưng sau khi tính toán với Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chúng tôi thống nhất chỉ duy trì ở mức 100.000 tấn. Còn 200.000 tấn thì doanh nghiệp không được nhập bằng hạn ngạch, tức là có thể nhập với thuế suất cao... Mức 100.000 tấn là không thể không nhập. Tuy nhiên, cẩn trọng hơn nữa, đến cuối năm 2011, chúng ta mới nhập 50.000 tấn, còn lại coi như không nhập. Năm mươi nghìn tấn so với 1,3 triệu tấn là một tỷ lệ nhỏ. Tuy nhiên, tỷ lệ nhỏ hay lớn cũng không phải là vấn đề, điều quan trọng là chúng ta chưa sản xuất được. Vì vậy, tôi cho rằng, việc dùng hình tượng cấp quota nhập khẩu là “vỗ béo” cho một số doanh nghiệp là cần cân nhắc kỹ hơn.

Thứ hai, thời gian qua, nhận thức được những tác động bất lợi đến sản xuất muối, đến diêm dân, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất Chính phủ các cơ chế, giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho người sản xuất muối, tương tự như cho người trồng lúa ở ĐBSCL. Cụ thể, Chính phủ đã chấp thuận việc Tổng Công ty Muối Việt Nam thuộc Tổng Công ty Lương thực miền Bắc được vay vốn ưu đãi để mua dự trữ muối của diêm dân. Cơ chế này tiếp tục được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu hoàn thiện và đề xuất với Chính phủ trong thời gian tới.

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tăng cường công tác quy hoạch, đưa các mô hình sản xuất muối tiên tiến vào thí điểm, nếu thành công phát triển đại trà; tăng cường đầu tư cho hạ tầng sản xuất muối, đưa kỹ thuật mới vào sản xuất... Tôi cho rằng đây là những bước đi đúng đắn, cần thiết.

Việc nhập khẩu là việc chúng ta buộc phải làm và cũng hạn chế ở mức tối thiểu. Tuy nhiên, tới đây việc nhập khẩu muối cũng phải tiếp tục được cải tiến.

Nguyễn Thị Huệ – TX Nghĩa Lộ, Yên Bái: Thưa Bộ trưởng, người tiêu dùng chúng tôi bị thiệt hại hết năm này sang năm khác vì nạn buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, xin được hỏi Bộ trưởng, trong dịp Tết này, tình trạng trên được ngăn chặn ra sao? Bộ trưởng có thể cam kết như thế nào với người dân chúng tôi về ngăn chặn tình trạng hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn bày bán tràn lan trên thị trường như hiện nay?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Câu hỏi của độc giả Nguyễn Thị Huệ phản ánh thực tế, đây là một trong những hạn chế, yếu kém của ngành Công Thương về quản lý thị trường, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong quản lý thị trường. Tình trạng lưu thông buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng là một thực tế và ngày càng bức xúc. Chính phủ, Bộ Công Thương trong những năm qua rất quan tâm tới hoạt động chống hành vi vi phạm Luật thương mại… ảnh hưởng tới sản xuất và quyền lợi của người tiêu dùng. Nhưng phải thừa nhận rằng, dù chúng ta đã nỗ lực, cố gắng nhưng kết quả chưa như mong muốn. Và tình hình ở  những mặt này, mặt kia có chiều hướng diễn biến có vẻ phức tạp hơn, nhất là vấn đề hàng giả, hàng kém chất lượng. Chúng tôi xin nhận trách nhiệm về hiệu quả của công tác này chưa đạt được như mong muốn, yêu cầu người dân, người tiêu dùng đặt ra đối với ngành Công Thương. Vì vậy  một trong những biện pháp cấp bách, trọng tâm trong thời gian tới là tăng cường các biện pháp đấu tranh chống lại các hành vi gian lận thương mại, tập trung vào hàng buôn lậu, giả, kém chất lượng, trong đó lại tập trung vào các mặt hàng có ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng, sức khỏe nhân dân.

Chỉ riêng ngành Công Thương không làm hết được mà cần sự phối hợp của các cơ quan chức năng, nhưng được giao là đơn vị chủ lực, đầu mối, chúng tôi phải tìm mọi biện pháp hữu hiệu để thực hiện cho bằng được những mục tiêu này.

Chúng tôi cũng nghĩ rằng để có thể làm được mục tiêu này, không thể tách rời sự phối hợp, giúp đỡ, tạo điều kiện của bản thân người tiêu dùng. Rất mong người tiêu dùng kịp thời phản ánh tới Bộ Công Thương những hành vi sai phạm, gian lận thương mại ảnh hưởng tới quyền lợi của mình, đến sản xuất kinh doanh.

Gần đây Quốc hội đã ban hành thông qua Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, như vậy cùng với các quy định về quản lý thị trường thì những quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ tiếp tục là một công cụ pháp lý để ngành Công Thương cùng với các bộ, ngành, doanh nghiệp có điều kiện đấu tranh hiệu quả hơn đối với các hành vi gian lận thương mại.

Còn việc khẳng định bao giờ chấm dứt được các hành vi này, tôi xin nhắc lại, đây là vấn đề hết sức phức tạp và là mặt trái của cơ chế thị trường. Cho nên, trong khi chúng ta còn chưa đủ cơ chế pháp lý, còn thiếu khá nhiều văn bản quy định về quản lý thị trường, về xử lý sai phạm. Tôi nhận được rất nhiều thông tin phản ánh rằng một số quy định hiện nay chưa đủ mức độ răn đe cho nên vẫn tiếp tục tiếp diễn các hành vi sai phạm. Tôi nghĩ rằng bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cần phải tăng cường lực lượng quản lý thị trường…

Có được một thị trường nội địa theo đúng tinh thần đó là một thị trường do dân, của dân và vì dân.

BTV: Thưa quý vị, cho đến thời điểm này chúng tôi vẫn tiếp tục nhận được khá nhiều câu hỏi dành cho Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng được nhân dân cả nước gửi về Cổng Thông tin điện tử Chính phủ. Điều này cho thấy sự quan tâm của đông đảo nhân dân đến hoạt động của ngành Công Thương.

Do thời gian không cho phép, xin đề nghị Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cùng lãnh đạo các Cục, Vụ của Bộ Công Thương sẽ trả lời những câu hỏi của nhân dân cả nước để đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ trong những ngày tới.

Tôi xin hỏi, lúc này, cảm tưởng của Bộ trưởng như thế nào? Và những câu hỏi, sự quan tâm của người dân có đúng như dự liệu của ông và các cán bộ của ngành Công Thương hay không.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Các chủ đề, câu hỏi của quý vị khán thính giả quan tâm, tiếp tục đặt ra như dệt may, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực Công Thương, bình ổn giá, năng lực ngành cơ khí Việt Nam, khai thác khoáng sản… cũng cũng là những chủ đề chúng tôi hết sức quan tâm. Chúng tôi xin phép trả lời trực tiếp bằng văn bản đến các địa chỉ của các câu hỏi. Chúng tôi sẽ cố gắng trả lời đầy đủ, chi tiết, cụ thể trong thời gian sớm nhất.

Thứ 2, tôi rất cảm ơn sự quan tâm của nhân dân, khán thính giả thể hiện qua nội dung câu hỏi mà quý vị đặt ra cho chúng tôi. Chúng tôi nghĩ rằng, nội dung thể hiện qua các câu hỏi đã phản ánh đúng bức xúc, sự quan tâm của nhân dân cả nước đối với lĩnh vực quản lý nhà nước cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành Công Thương. Chúng tôi nghĩ rằng, đây là các vấn đề thuộc trách nhiệm của ngành Công Thương và là những vấn đề vừa thời sự vừa mang tính trước mắt vừa mang tính chiến lược. Điều đó giúp cho chúng tôi được nhìn lại mình và qua đó rà soát lại các cơ chế chính sách biện pháp và tổ chức thực hiện để làm sao đáp ứng được yêu cầu của người dân, của khán thính giả.

Thứ 3, đây là những vấn đề đã được dự luận lâu nay quan tâm, buộc chúng tôi phải suy nghĩ hơn về trách nhiệm hay khẳng định trách nhiệm của Bộ Công Thương trước một vụ việc cụ thể.

Chúng tôi rất muốn đối thoại dài hơn và mong thời gian tới đây tiếp được đối thoại với nhân dân. Tôi cho rằng, các câu hỏi thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm, mang tính xây dựng, để giúp ngành Công Thương khắc phục hạn chế, yếu kém, hoàn thành được trách nhiệm mà Đảng, Chính phủ, nhân dân cả nước giao phó.

BTV: Nhân dịp năm mới, Bộ trưởng muốn gửi thông điệp gì đến nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Một lần nữa xin được cám ơn Cổng TTĐT Chính phủ, các cơ quan truyền thông tạo điều kiện cho chúng tôi dự cuộc đối thoại trực tiếp với nhân dân về vấn đề ngành Công Thương phụ trách. Tôi cho rằng, những hoạt động như thế này hết sức bổ ích và có tác dụng lớn đối với các cơ quan quản lý nhà nước để tự nhìn lại mình và khắc phục những yếu kém, vươn đến mục đích tối thượng mà Đảng, Nhà nước, nhân dân giao phó.

Tôi xin trân trọng tiếp thu tất cả ý kiến của người dân, quý vị khán thính giả và mong thời gian tới tiếp tục nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, phối hợp của người dân, cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan truyền thông để ngành Công Thương hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Chúng tôi nhận thức rằng còn rất nhiều yếu kém, hạn chế, bất cập và kể cả khuyết điểm nhưng với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm chúng tôi xin hứa với nhân dân cả nước bằng những biện pháp, hành động cụ thể khắc phục những yếu kém này để đáp ứng mong mỏi của nhân dân.

Cuối cùng, nhân dịp năm mới 2012, thay mặt Bộ Công Thương, chúng tôi xin trân trọng gửi đến Cổng TTĐT Chính phủ, các cơ quan truyền thông, đặc biệt là nhân dân cả nước, các vị khán thính giả trực tiếp theo dõi chương trình đối thoại trực tiếp hôm nay lời chúc mừng Xuân mới, chúc sức khỏe, chúc thành công trong công việc và hạnh phúc trong cuộc sống.

BTV: Cảm ơn Bộ trưởng, lãnh đạo các Cục, Vụ. Cảm ơn sự chú ý theo dõi của quý vị. Xin chào và hẹn gặp lại.

Cổng TTĐT Chính phủ