Dấu chân người thầy

Tôi gặp lại thầy giáo chủ nhiệm Hoàng Văn Thống, giáo viên nghỉ hưu của trường phổ thông trung học Hoằng Hóa II (Thanh Hóa) vào một ngày cuối xuân. Nắng vàng nhuộm thắm những cánh đồng mùa lúa non ngào ngạt hương sắc quê hương. Vẫn vóc dáng ấy, con người ấy và chất giọng hào sảng đầy chất lính của một thời trận mạc.

- Thưa thầy em đã nhận quyết định sang Lào công tác!

Một chút bất ngờ hiện lên trên gương mặt người thầy giáo kính yêu đã gắn bó với chúng tôi suốt những năm tháng “mài niềm tin và ý chí vào đại học”.

- Thầy cũng đã từng công tác bên Lào, khi ấy còn là bộ đội Việt Nam chiến đấu bên cạnh bộ đội Pa thét Lào.

Thế là tôi được nghe thầy kể kỷ niệm về một thời máu lửa, nơi ghi dấu không chỉ những chiến công hiển hách của quân đội nhân dân hai nước mà còn mang nặng một mối tình hữu nghị son sắt, bền chặt, thủy chung. Kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam tháng 2 năm 1930 và sau đó đổi tên thành Đảng Cộng sản Đông Dương vào tháng 10 năm 1930. Mối quan hệ truyền thống, lâu đời của hai dân tộc đã được nâng lên thành mối quan hệ đặc biệt. Bởi nhiệm vụ lịch sử chung của hai nước lúc bấy giờ là đánh đổ bè lũ thực dân và phong kiến tay sai. Cả dân tộc Việt Nam và nhân dân các bộ tộc Lào đều có chung kẻ thù xâm lược là thực dân Pháp và sau này là đế quốc Mỹ. Vì vậy hai dân tộc đã có chung một chiến hào, chung một mục đích, chung một niềm tin chiến thắng. Tháng 9 năm 1959, theo yêu cầu của Đảng nhân dân cách mạng Lào, Trung ương Đảng Lao động Việt Nam quyết định thành lập đoàn 959 chuyên gia giúp Lào ở mặt trận Hạ Lào. Cũng trong thời gian này, Bộ quốc phòng quyết định thành lập đoàn 559 với nhiệm vụ mở đường, đưa đón cán bộ từ miền Bắc vào miền Nam, đồng thời bảo đảm hậu cần cho đoàn 959 và vận chuyển hàng giúp bạn Lào.

Một ngôi chùa tại cố đô Luang Prabang, Lào

Giọng thầy như trầm lại khi kể về những trận đánh oanh liệt nơi có không ít những đồng đội đã ngã xuống. Ký ức còn sáng mãi những địa danh mà những người lính như thầy đã đi qua, nơi những con đường cứ dài mãi chiến công như “Cánh đồng Chum”; “Sầm Nưa”; “Căm Cớt”, “Lắc Xao”, “Mường Phìn”, “Sê Pôn”… Cuộc sống bình yên hôm nay đã được bắt đầu bằng mồ hôi, xương máu của bộ đội Việt Nam, bộ đội Pa thét Lào. Cả sự hy sinh vô bờ bến của rất nhiều gia đình, rất nhiều những bà mẹ chắt chiu từng bát gạo để nuôi dưỡng thương binh, vượt qua bom đạn của kẻ thù đưa rau, gạo, thuốc men đến các binh trạm phục vụ bộ đội. Bất chợt thầy nêu câu hỏi:

- Em có biết trước đây Lào còn gọi là Vương quốc Lạn Xạng không?

- Dạ em còn chưa biết ạ!

- “Lạn” tiếng Lào là triệu, “Xạng” là voi em ạ. Em sang làm công tác kinh doanh thì càng phải am hiểu về văn hóa.

Vâng, đây chính là bài học đầu tiên khi xa Tổ quốc tôi lại được nghe từ thầy giáo chủ nhiệm sau biết bao thăng trầm của cuộc sống.

- Em sang Lào vẫn làm ngân hàng thầy ạ - Tôi tâm sự - Đó là một ngân hàng liên doanh giữa Ngân hàng BIDV và ngân hàng Ngoại thương Lào.

- Dù thời chiến hay thời bình thì Việt Nam và các bạn Lào cũng cần phải hợp tác chặt chẽ em ạ. Nhiệm vụ xây dựng hôm nay cũng quan trọng không kém nhiệm vụ bảo vệ sự độc lập ngày hôm qua. Các em phải cố gắng giữ gìn, củng cố, phát huy truyền thống hữu nghị đặc biệt giữa hai nước, hai dân tộc.

Tôi chào thầy ra về trong một chiều muộn, nắng tắt, con đường phía trước chỉ như một vệt mờ phía chân trời nơi ghi dấu những ký ức chiến công của thế hệ cha anh. Nhưng trong tôi vẫn tỏa sáng một niềm tin bởi con đường tôi sẽ đi đã ghi dấu những bước chân nhọc nhằn, gian khó thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và máu xương của biết bao người lính đã một thời “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” như thầy giáo chủ nhiệm.

Khi tôi kết thúc những dòng hồi ký này cũng là lúc thầy giáo chủ nhiệm không còn nữa. Thầy trở về với đất mẹ yêu thương khi những nguyện cầu về cuộc sống bình yên của lũ học trò chúng tôi còn đang dang dở. Phía trước còn biết bao nhọc nhằn, gian lao và trăn trở về công việc, cuộc sống, cả nhiệm vụ kinh doanh, nhiệm vụ là cầu nối trong quan hệ hợp tác thương mại giữa hai nước của LaoVietBank. Nhưng chúng tôi, những “người lính trên mặt trận kinh tế” vẫn vững niềm tin và ý chí để vượt qua, vươn tới bởi con đường mà chúng tôi sẽ đi đã được biết bao thế hệ chung tay xây đắp để đến những thành công.

Lê Văn Thắng - Ngân hàng BIDV Đắk Nông

(Nguyên cán bộ LaoVietbank)