Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về trọng dụng nhân tài trong sự nghiệp đổi mới và phát triển VietinBank Chi nhánh 8 TPHCM

Với lịch sử hình thành từ Ngân hàng chuyên doanh của nhà nước với tên gọi ban đầu Ngân hàng chuyên doanh Công thương Việt Nam và được chính thức đổi tên thành Ngân hàng Công thương Việt nam từ năm 1990. Đến năm 1991, Ngân hàng Công thương Việt Nam chính thức thành lập mới 69 chi nhánh NHCT trong đó có NH Công thương Chi nhánh 8 TPHCM. Từ một chi nhánh có trụ sở ban đầu với tổng diện tích sử dụng 420 m2, có chưa đến 70 cán bộ công nhân viên, tuy nhiên Chi nhánh là một trong các Ngân hàng nhà nước quan trọng trên địa bàn Quận 8 được chỉ định để phục vụ cho cơ quan hành chính Nhà nước, các doanh nghiệp nhà nước đóng trên địa bàn Quận; do đó việc giải quyết các yêu cầu tài chính, phát triển kinh tế cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và nhân dân là nhiệm vụ chính trị hết sức cần thiết, quan trọng của Chi nhánh.

Trong quá trình xây dựng và phát triển của Chi nhánh qua hơn 30 năm hoạt động, Chi nhánh ngày càng mở rộng quy mô gồm Trụ sở và 6 Phòng giao dịch với số lượng nhân viên hơn 110 cán bộ và số lượng khách hàng ngày càng tăng, chất lượng nguồn nhân lực dần được cải thiện. Để Chi nhánh ngày càng phát triển và hội nhập, một trong các nguyên tắc bất di bất dịch của chi nhánh là: lấy nhu cầu của khách hàng làm trọng tâm, và một khi khách hàng đã sử dụng dịch vụ tức là họ phải nhận được chất lượng phục vụ tương xứng. Với sự phát triển của nền kinh tế, những nguyên tắc phục vụ đã trở thành quy chuẩn, và cả việc khách hàng cũng trở thành quy chuẩn.

Việc đầu tư thỏa đáng cho công tác quản trị chất lượng dịch vụ vẫn là “một bài toán khó”. Không đơn thuần là câu chuyện chi phí, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ sở dữ liệu, nguồn nhân lực, chiến lược phát triển, tầm nhìn của nhà lãnh đạo... Trong đó, nếu nguồn nhân lực được tuyển chọn, đào tạo một cách nghiêm túc, đúng tiêu chuẩn, thì công tác quản lý chất lượng góp phần quan trọng giúp hạn chế các rủi ro trong hoạt động, đảm bảo sự thông suốt, mạch lạc trong các mắt xích kinh doanh và góp phần tăng khả năng trên cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, trong giai đoạn hiện nay, để đạt được nguyên tắc trên đòi hỏi đội ngũ nhận sự phải vừa giỏi chuyên môn vừa có đạo đức hay nói cách khác là vừa “Hồng” vừa “Chuyên”. Do đó, học, vận dụng và làm theo tấm gương đạo đức hồ Chí Minh để làm tốt nhiệm vụ này tại Chi bộ Chi nhánh 8 TPHCM là điều hết sức cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.

Như Chúng ta đã biết, Di sản to lớn nhất mà Bác Hồ để lại cho chúng ta khi người ra đi, đó là hệ tư tưởng Hồ Chí Minh, một trong số đó là tư tưởng về “ trọng dụng nhân tài”, đây là Tư tưởng có giá trị sâu sắc nhất cả về lý luận và thực tiễn, là định hướng quý báu để Đảng và Nhà nước nói chung, Vietinbank Chi nhánh 8 TPHCM nói riêng về hoạch định và thực hiện quan điểm, chủ trương, chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài trong sự nghiệp đổi mới hiện nay.

Khi sinh thời, Bác Hồ luôn coi trọng nhân tài, và xác định nhân tài là một động lực trọng yếu để xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Quan điểm này, bắt nguồn từ tư tưởng trọng dân, tin dân, nêu cao vai trò làm chủ đất nước của dân, là sự nối tiếp và phát triển truyền thống của dân tộc ta trong điều kiện mới. Một trong những nội dung cơ bản Tư tưởng của Người về nhân tài và trọng dụng nhân tài là:

Một là, quan niệm  về “Nhân tài”.

Bác Hồ cho rằng, nhân tài là những người ưu tú nhất, tiêu biểu nhất về tài năng và vai trò trong đông đảo quần chúng tham gia cách mạng. Từ đó, Người kêu gọi tìm người tài đức và trọng dụng nhân tài. Trong những người tài đức ấy có đội ngũ trí thức và nhân sĩ. Người quan niệm rằng: “Chúng ta chỉ là cái men thôi. Nên được rượu là nhờ cơm nếp. Phải có đông đảo quần chúng tham gia mới thành cách mạng. Nhân sĩ, trí thức là thứ men tốt, cần phải kéo về mình”.

Hai là, nhân tài phải là người hội tụ cả “Đức” và “Tài”

Đề cập sự thống nhất đức và tài của người cán bộ, Hồ Chí Minh khẳng định: “Có tài phải có đức". Theo Người, đức và tài phải được biểu hiện trên kết quả công tác và phải luôn thống nhất, gắn bó chặt chẽ, quan hệ biện chứng với nhau trong nhân cách người cán bộ cách mạng. Hồ Chí Minh cho rằng, người cán bộ cách mạng trước hết phải có đạo đức cách mạng, bởi vì “đạo đức là gốc của người cách mạng”. Người khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân"; và “Mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng, hay là không".

Trong mối quan hệ đó thì đức phải được đặt lên hàng đầu: “Đức phải có trước tài", đức là “gốc”. Nếu có tài mà không có đức là vô dụng, vì “có tài không có đức, tham ô hủ hoá có hại cho nước". Bên cạnh đó, Người cũng nói rõ: “Có đức không có tài như ông bụt ngồi trong chùa, không giúp ích gì được ai". Với các quan điểm trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm tìm kiếm những “người tài đức” và động viên họ mang hết sức mình phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Ba là, trọng dụng nhân tài là khoa học, là nghệ thuật dùng người

Cùng với việc phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài, một vấn đề quan trọng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm là việc sử dụng nhân tài. Bác Hồ từng căn dặn rằng: “Việc dùng nhân tài, ta không nên căn cứ vào những điều kiện quá khắt khe. Miễn là không phản lại quyền lợi dân chúng, không là Việt gian, thân Pháp, thân Nhật, có lòng trung thành với Tổ quốc là có thể dùng được. Tài to ta dùng làm việc to, tài nhỏ ta cắt làm việc nhỏ, ai có năng lực về việc gì, ta đặt ngay vào việc ấy. Biết dùng người như vậy, ta sẽ không lo gì thiếu cán bộ”. Người cho rằng: “Người đời ai cũng có chỗ hay chỗ dở… Dùng người cũng như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được. Khéo dùng cán bộ còn phải biết kết hợp cán bộ già, cán bộ trẻ, cán bộ cũ, cán bộ mới”.

Thực trạng thực hiện chủ trương, chính sách trọng dụng nhân tài tại Vietinbank Chi nhánh 8 TPHCM thời gian qua

Về quan điểm, chủ trương của Đảng đối với vấn đề trọng dụng nhân tài, trong nhiệm kỳ 2020-2025, trong Văn kiện Đại hội Chi bộ, Chi ủy chỉ rõ nhiệm vụ trung tâm của tuyển dụng, đào tạo cán bộ nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng, phát hiện bồi dưỡng nhân tài. Vì vậy, trọng dụng tài năng là “cốt tử” của xây dựng tập thể Chi nhánh, xây dựng Đảng và đổi mới nguồn nhân lực.

Công tác tuyển dụng thu hút nhân tài tại Chi nhánh được xây dựng và thực hiện một cách bài bản theo quy định rõ ràng, đầy đủ, chi tiết. Chính sách tuyển dụng có tính hệ thống, đồng bộ, logic, đảm bảo tính công bằng, công khai, kịp thời, công tác tuyển dụng bám sát quy định, chính sách tuyển dụng của Ngân hàng Công thương Việt Nam.

Chất lượng nguồn nhân lực của Chi nhánh ngày càng được nâng cao, năng lực, trình độ chuyên môn, trình độ công nghệ của cán bộ được nâng lên không chỉ ở năng lực thực tiễn, kỹ năng nghề nghiệp thay đổi mà quan trọng hơn, hầu hết đội ngũ cán bộ đã dần thoát khỏi tư duy lối mòn, định hình tư duy kinh doanh trong thời kỳ mới với nhận thức, hiểu biết cơ bản về ngân hàng hiện đại.

Công tác quản lý, sử dụng cán bộ tại Chi nhánh đã bám sát quy định Ngân hàng Công THương VIệt Nam, về quản lý sử dụng cán bộ, đã tiêu chuẩn hóa đi vào nề nếp và đồng bộ từ việc sắp xếp, bố trí cán bộ có đủ năng lực, trình độ đảm nhận các vị trí công việc, các khâu nghiệp vụ duy trì hoạt động kinh doanh ổn định, đặt biệt quan tâm đến việc đánh giá cán bộ trên cơ sở lấy kết quả, hiệu quả công việc qua thẻ điểm KPI, Khung năng lực làm thước đo đánh giá; quy hoạch để có đủ nguồn kế cận; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ khi hội đủ các điều kiện tạo ra đội ngũ cán bộ chủ chốt có chất lượng; có cơ chế sàng lọc, xử lý thanh loại những cán bộ yếu kém về năng lực, thoái hóa biến chất, vi phạm nội quy lao động, Văn hóa Vietinbank góp phần nâng cao chất lượng cán bộ để sử dụng có hiệu quả.

Công tác luân chuyển cán bộ lãnh đạo và nhân viên được Chi nhánh thực hiện thường xuyên, yêu cầu khả năng thích ứng cao ở mỗi cán bộ.

Công tác đạo tạo phát triển nguồn nhân lực đã được quan tâm hàng đầu và làm thường xuyên; từ đó phát huy được nội lực tự đào tạo là chính với hình thức, nội dung, đối tượng đào tạo khá phong phú, đồng bộ đáp ứng nhu cầu nâng cao, bổ sung cập nhật kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp, năng lực quản lý điều hành,… đáp ứng yêu cầu hoạt động kinh doanh.

Chi nhánh đã chuẩn hóa quy trình nội bộ về công tác triển khai đào tạo, phát triển bài giảng, tổ chức hậu cần và hoạt động tài vụ. Chuẩn hóa mẫu biểu: Toolkit cho cán bộ quản lý lớp, báo cáo, đánh giá sau đào tạo luôn được hoàn thiện.

Xây dựng đội ngũ cán bộ giỏi phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ kinh doanh của thời kỳ mới; kiện toàn mô hình tổ chức, phối hợp nội bộ nhịp nhàng, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và nâng cao chất lượng nghiệp vụ, đào tạo phát triển nhân tố tích cực, nhất là nhân tố chất lượng cao, thu hút, trọng dụng cán bộ có tài có đức.

Bên cạnh đó, xây dựng, phát triển văn hóa doanh nghiệp (VHDN) là nền tảng, là sức mạnh cốt lõi để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao khả năng cạnh tranh. Cần tập trung triển khai thực hiện các nội dung sau: (i) Tổ chức đào tạo, phát động phong trào thi đua, kiểm tra giám sát đánh giá nhận thức của người lao động về VHDN, cảm nhận của người lao động về môi trường làm việc. (ii) Tổ chức truyền thông về VHDN tại các cuộc họp giao ban, Hội nghị sơ kết, tổng kết hoạt động kinh doanh. Tại Hội nghị, Đồng chí Bí thư Chi bộ, Giám đốc Chi nhánh đã trực tiếp quán triệt giá trị cốt lõi về VHDN đến cán bộ chủ chốt. (iii) Tổ chức hội thảo chuyên đề “ Làm gì để khách hàng chọn chúng ta” tại buổi hội thảo đại diện BGĐ đã trực tiếp trao đổi, thảo luận với cán bộ, bên cạnh đó còn truyền thông về VHDN cũng như học hỏi kinh nghiệp về việc xây dựng và phát triển VHDN từ đối thủ cạnh tranh; phát động phong trào thi đua “6 hóa” trong mọi hoạt động của Chi nhánh, bao gồm: “Tiêu chuẩn hóa các hoạt động”; Đơn giản hóa cần phải mạch lạc, rõ ràng từ tư duy tới định hướng và hành động; Tối ưu hóa hiệu quả hoạt động; Tự động hóa áp dụng rộng rãi công nghệ tiên tiến, hiện đại trong các hoạt động, tăng năng suất lao động; Cá nhân hóa trách nhiệm; Hợp tác hóa cùng phát triển.

Triển khai đầy đủ các nội quy, quy chế, quy định của NHCTVN và của Chi nhánh như: Quy chế về điều kiện, tiêu chuẩn cán bộ quản lý; quy định tiêu chuẩn chức danh; quy chế quản lý cán bộ ; quy chế tuyển dụng, đào tạo, nâng lương, điều động, bổ nhiệm; quy chế chi trả tiền lương, tiền thưởng; quy định về giao kế hoạch và đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh; quy định về đánh giá công việc theo KPI, các quy định về công tác thi đua, khen thưởng, kỷ luật.

Chính quyền, công đoàn tổ chức Hội nghị người lao động và đối thoại định kỳ hàng quý, hàng năm tổ chức Hội nghị người lao động theo đúng quy định nhằm minh bạch hóa các chính sách, quyền lợi của người lao động.

Từ thực tiễn của việc thu hút và trọng dụng nhân tài hiện nay, có thể thấy còn những hạn chế, tồn tại cần tập trung tháo gỡ, giải quyết. 

Thứ nhất, các quy định hiện hành vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu về tuyển chọn và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao; chưa tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Còn phụ thuộc chính sách thu hút nhân tài của trụ sở chính mang tầm vĩ mô không phù hợp đặc thù địa phương vùng miền dẫn đến kết quả thu hút trí thức trẻ và cán bộ có trình độ cao chưa đáp ứng yêu cầu tại chi nhánh và gây lãnh phí thời gian và chi phí đào tạo.

Thứ hai, thực tiễn công tác phân luồng và phát triển nhân tài còn hạn chế. Chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo, kèm cặp kiểm tra, thi cử, đánh giá chất lượng còn mang tính hình thức chưa đi vào chiều sâu, công tác kiểm tra giám sát sau đào tạo chưa triệt để dẫn đến cán bộ mặc dù học rất tốt nhưng chưa biến lý thuyết thành hành động áp dụng vào thực tế hàng ngày.

Giải pháp thu hút và trọng dụng nhân tài hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Từ những quan điểm cơ bản về trọng dụng nhân tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh và thực tiễn của cách mạng nước ta hiện nay, để tiếp tục phát hiện, trọng dụng nhân tài vào sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế cần thực hiện tốt các nhiệm vụ và giải pháp cơ bản sau đây:

Một là, Phát huy vai trò cấp ủy, người đứng đầu đơn vị phải thực sự gương mẫu, năng động sáng tạo, chấp hành kỷ cương, kỷ luật, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm để quy tụ, lôi cuốn mọi người làm theo. Phải đoàn kết, thống nhất cao về nhận thức và triển khai thực hiện nghiêm túc các cơ chế, chính sách, nhiệm vụ được giao.

Hai là, thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng ở cơ sở để các cấp ủy đảng, chính quyền, tổ chức đoàn thể, cán bộ, đảng viên và người lao động nâng cao nhận thức và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng ủy Khối DNTW, cơ chế, chính sách, quy định của NHNN và NHCTVN. Phải bám sát các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của NHCTVN. Nêu cao tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình; cán bộ, đảng viên, người lao động tích cực, chủ động tham gia ý kiến xây dựng vào các nhiệm vụ, kế hoạch, biện pháp thực hiện nhiệm vụ được giao.

Ba là, đổi mới cách đánh giá đội ngũ trí thức, coi trọng và thường xuyên xem xét, đánh giá nhân tài để có chủ trương, giải pháp đào tạo, bồi dưỡng, phát triển và sử dụng nhân tài hợp lý. Coi trọng và thường xuyên đánh giá đúng về năng lực, phẩm chất của nhân tài để bồi dưỡng, phát triển nhân tài, dùng người tài để thu hút người tài. Trong đó vai trò của người lãnh đạo và tham mưu công tác tổ chức cán bộ, công tác nhân lực có vị trí vô cùng quan trọng, đó phải là người tài năng, tâm huyết, không ích kỷ, hẹp hòi mà phải có sự "độ lượng vĩ đại". Đánh giá đúng nhân tài góp phần sử dụng, phát huy tốt được sở trường của mỗi nhân tài theo phương châm dùng nhân tài cần phải hợp lý, chớ “dùng thợ mộc làm nghề thợ rèn”.

Bốn là, tạo môi trường và điều kiện làm việc thuận lợi để nhân tài phát huy tài năng, cống hiến cho Chi nhánh. Trong chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài, cần quan tâm đến quyền lợi về vật chất, tinh thần, tạo lập môi trường minh bạch, dân chủ, trí tuệ, khách quan, thuận lợi nhất cho nhân tài làm việc. Thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, minh bạch, công khai hóa mọi hoạt động là nội dung quan trọng, là điều kiện tiền đề để phát huy dân chủ, phát huy sức mạnh tổng hợp các nguồn lực.

Năm là, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, đoàn kết, trách nhiệm, chủ động, năng động, sáng tạo là điều kiện kiên quyết thực hiện thành công. Xây dựng cơ chế, chính sách để phát hiện nhân tài là vấn đề quan trọng, đồng thời phải có cơ chế để bảo vệ người tài, bảo vệ những người dám đổi mới, sáng tạo, tâm huyết, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Bên cạnh đó cũng cần kiên quyết đấu tranh có hiệu quả bệnh công thần, ích kỷ, hẹp hòi, cục bộ, địa phương. Theo Hồ Chí Minh, những bệnh nêu trên cản trở rất lớn và rất nguy hiểm đối với việc thu hút và trọng dụng nhân tài, Người đã viết: “Kéo bè kéo cánh lại là một bệnh rất nguy hiểm nữa... Bệnh này rất tai hại cho Đảng. Nó làm hại đến sự thống nhất. Nó làm Đảng bớt mất nhân tài và không thực hành được đầy đủ chính sách của mình”.

Tóm lại, nhân tài và trọng dụng nhân tài là một nội dung quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển con người Việt Nam mới. Đến nay, tư tưởng đó vẫn còn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn. Việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân tài và trọng dụng nhân tài trong điều kinh tế cạnh tranh ngày càng khốc liệt thì Ngân hàng phải thực sự chú trọng đến việc thu hút, đào tạo phát triển nhân lực của mình để đủ sức cạnh trạnh dịch vụ với các Ngân hàng khác. Thực tế đã chứng minh nếu Ngân hàng không ngừng sáng tạo, đổi mới thì sớm muộn cũng bị thu hẹp thị phần, mất khách hàng. Trong khi đó nhân lực là yếu tố quan trọng nhất của quá trình đổi mới và sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ một cách hiệu quả  nhất. Chính bởi vậy, thu hút, đào tạo và phát triển nhân lực được coi là con đường để phát triển bề vững...

Nguyễn Minh Phương - NH Công thương Chi nhánh 8 TPHCM